‘Waar waren al mijn vrienden…?’

‘Waar waren al mijn vrienden…?’

Als een protest tegen eenzaamheid, een tik op de vingers wegens desinteresse, een berisping voor oppervlakkig leven…

Zó lees ik de opmerkelijke afscheidsadvertentie van onbekende Dick uit de Utrechtse gemeente De Ronde Venen. Zijn ingezonden mededeling in De Nieuwe Meerbode doolt nu ook rond op het internet, na met zijn portretfoto te zijn gepubliceerd in de rubriek Familieberichten van die lokale krant. Het moet zo ongeveer een van de laatste ‘nog te doen’-dingen zijn geweest van deze fors ogende terminale man van middelbare leeftijd, die afgelopen week overleed aan longkanker.

‘De vrienden’ van Dick bleken slechts passanten die alleen van de partij waren als er een feestje te vieren was waar de hapjes en drankjes rijkelijk op tafel kwamen.

Hoe oud Dick precies is geworden, hoe zijn privéomstandigheden waren en hoe lang hij al ziek was is onbekend. En het doet er eigenlijk ook weinig toe. Maar zijn signaal is keihard en niet alleen confronterend voor de mensen om hem heen die zich zijn ‘vrienden’ noemden, maar eigenlijk voor iedereen in het land die de vluchtigheid van het leven leeft en daarmee massale eenzaamheid in stand houdt.

Bitterheid

Want in zijn laatste woorden op papier stelt Dick met een ondertoon van cynisme en bitterheid: ‘Waar waren al mijn vrienden?’, om daar aan toe te voegen: ‘Bij mijn feestjes waren jullie er wel, maar tijdens mijn ziekte was er (bijna) niemand.’

Dick, waarvan hoogstens bekend is dat hij ‘een eigen bedrijf’ had, is waarschijnlijk geruime tijd ziek geweest. Vermoedelijk langer dan een jaar. En natuurlijk zullen de meeste van zijn vrienden en relaties het beslist erg hebben gevonden te weten dat hij ziek was en een vorm van longkanker had. Maar gaandeweg, zo is ook mijn ervaring toen ik levensbedreigend ziek was, verliezen mensen toch een beetje de interesse en betrokkenheid, omdat velen vooral niet te lang met dit soort ellende geconfronteerd willen zijn. Alleen de échte vrienden blíjven je trouw…

Mokerslag

Toch voelde ik plaatsvervangende schaamte toen ik de paar zinnen in het afscheidskader  van deze mij volstrekt onbekende man las. Hartverscheurende woorden die als een mokerslag moeten zijn aangekomen bij vooral ‘de vrienden’ van Dick die, naar hij pijnlijk ontdekte, geen echte vrienden bleken maar passanten die alleen van de partij waren als er een feestje te vieren was waar de hapjes en drankjes rijkelijk op tafel kwamen. Vrij zeker schamen ze zich op dit moment kapot voor hun onattente gedrag…

Uit de monden van een Rotterdams koor dat onlangs een middag volzong voor eenzame ouderen, klonk: ‘Het laatste station moet wel leuk zijn…’

De snelheid, de vluchtigheid van het bestaan, de oppervlakkigheid… We laten ons meevoeren in de nu al wekenlang heersende kijkcijferoorlog van de talkshows op onze al even platte beeldschermen. Maar als het thema ‘eenzaamheid’ wordt aangesneden kijken we weliswaar betrokken en herkennend, beamen instemmend het probleem dat velen treft, maar schuiven het ’t liefst van ons af.

…Ook al schetst minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) een ander beeld in ‘Eén tegen eenzaamheid’, de tweede voortgangsrapportage tegen eenzaamheid: ‘Uit alle hoeken van de samenleving zijn duizenden mensen en publieke en private organisaties actief aan de slag gegaan om eenzaamheid aan te pakken’, stelt hij. En: ‘De infrastructuur om gezamenlijk de trend van eenzaamheid te doorbreken staat’.

De cijfers

Dick uit De Ronde Venen heeft er weinig van gemerkt. Ook niet van de toenemende aandacht voor eenzame ouderen, die de website www.gemeente.nu meent te signaleren. En ja hoor, daar zijn alweer de cijfers die ons vertellen dat we het toch niet zo slecht doen in dit land: ‘Dit jaar geven 126 gemeenten een impuls aan hun beleid, vorig jaar waren dat er nog 70’, stelt de website gemeente. Ook is eenzaamheid in twee derde van de collegeprogramma’s opgenomen en worden steeds meer lokale coalities tegen eenzaamheid opgericht.’ Probleem afgevink!

Uit de monden van een Rotterdams koor dat een middag volzong voor eenzame ouderen, klonk onlangs: ‘Het laatste station moet wel leuk zijn…’ Dat was het voor Dick uit De Ronde Venen niet, in zijn laatste dagen en uren. Toch luidt zijn laatste groet aan diegenen die hem in de steek lieten: ‘Vier het leven’…