Verbinding naar de echte wereld

'Palliatieve zorg kent een steeds grotere opmars; er kan in onze maatschappij almaar opener gesproken worden over sterven en de dood. Maar het gebeurt in de hospicewereld best vaak dat buurtbewoners moeite hebben met zo’n plek in hun directe nabijheid. Dat kan een uitwas van angst zijn, onbekend maakt immers onbemind. En dat is jammer', betoogt Sander de Hosson, longarts en specialist palliatieve zorg. 'Het is juist goed als het sterven ook middenin een woonwijk gebeurt. We moeten het niet naar de randen schuiven om weg te stoppen - opdat het lijkt alsof het er niet meer is.'

De angst voor de dood en het sterven is nog altijd rijk aanwezig en kent vele gedaanten.

Verbinding naar de echte wereld

Het viel me altijd al op dat begraafplaatsen en crematoria vaak (ver) buiten de dorpskern liggen, dikwijls verscholen in mooie bossen of parken. Ik bedacht me dat dit kwam door de rust die daar juist zo welig tiert, zodat het een plek is om je geliefde te herinneren of het leven te overpeinzen, maar historisch gezien is het niet de belangrijkste reden.

Een bekende wees me erop dat in de 20e eeuw, maar ook daarvoor, het maatschappelijk taboe van de angst voor de dood de werkelijke reden was voor een locatie buiten het gezichtsveld.

In de laatste jaren is dat taboe aan het kantelen. Palliatieve zorg (de zorg voor ongeneeslijke zieken) en terminale zorg (de zorg voor stervenden) mogen zich verheugen in steeds meer aandacht. En terecht. Het praten over het levenseinde is voor alle betrokkenen een moeilijk proces, maar juist dit gesprek maakt iets wat vaak moeilijk is, wat makkelijker. Het kan ons allen houvast bieden en angsten voor hen die bang zijn verminderen.

Onbesprokene

Door het onbesprokene te bespreken, gaan deuren naar een goed afscheid open en kunnen de randvoorwaarden voor een goede kwaliteit van leven in de laatste fase van dat leven geschapen worden.

Maar het is veel te vroeg om te juichen. De angst voor de dood en het sterven is nog altijd rijk aanwezig en kent vele gedaanten.

Door het onbesprokene te bespreken, gaan deuren naar een goed afscheid open…

Zo stuitte ik dit weekend op een krantenbericht over een volgens hun eigen website vooruitstrevend consultancybureau dat zoekt naar ‘persoonlijke betrokkenheid met een brede en veelzijdige dienstverlening’. Maar die betrokkenheid houdt wel op als het om de dood gaat. Want sinds enige tijd wordt de directie lastig gevallen door het idee dat de dood zich om de hoek van hun pand in de Rotterdamse wijk Ommoord gaat vestigen en dat is kennelijk angstaanjagend. In een gebouw verderop zal namelijk komend voorjaar een hospice geopend worden met vier kamers. Dat zijn heel wat bruggen te ver.

Volgens het Algemeen Dagblad hikt het bedrijf aan tegen de extra vervoersbewegingen in de straat en de af- en aanrijdende lijkwagens. Dat zou klanten afschrikken en leiden tot omzetverlies. Dus hebben ze een kort geding aangespannen tegen het hospice dat over een week dient.

Lijkwagens

Het is toch tenenkrommend, los van het feit dat de lijkwagens bij vier kamers verre van dagelijks zullen langsrijden (en wat dan nog?) In de echte wereld waarin het bedrijf zich begeeft, gaan mensen dood. Omarm dat, in plaats van het buiten het gezichtsveld te plaatsen. Ik ken toevallig de initiatiefnemers van het hospice: aardige mensen, die het belangrijk vinden dat in de wijk om hen heen, waar veel ouden van dagen wonen, een plaats dichtbij is waar afscheid genomen kan worden.

Als je echt een hip bedrijf bent dat midden in de maatschappij staat, grijp je met beide handen de ontwikkeling bij je buren aan en ondersteun je ze waar je kunt.

‘Het is zó sneu’, vertelt een van de initiatiefneemsters. Ik hoor de geschiedenis die aan het kort geding vooraf gegaan is: de directie kwam al eerder op bezoek om het leven in het hospice te bekijken, althans dat dacht men, maar zo verbindend was het allemaal niet. Het was powerplay om de hospice-organisatie op andere ideeën te brengen. Mislukt.

Clichés

Ik ken de wereld van de ICT consultancy niet, dus denk ik er in clichés over: mannen en vrouwen in nette maatpakken die werken in hippe kantoortuinen. Toch bedenk ik me ook dat in deze wereld realiteitszin moet bestaan met kennis van de echte wereld en het leven waarvan eindigheid een belangrijk onderdeel is. En ik denk beslist niet dat dit klanten afschrikt, integendeel. Als je echt een hip bedrijf bent dat midden in de maatschappij staat, grijp je met beide handen de ontwikkeling bij je buren aan en ondersteun je ze waar je kunt.

De zorg voor stervenden hoort bij het leven en ik kan uit persoonlijke ervaring vertellen dat er weinig plekken zijn waar het leven zo gevierd kan worden als hier. Gisteren zag ik vanuit het hospice een reikende hand naar het bedrijf. Een hand die vroeg om ondersteuning, om een stap te maken. Om te verbinden en te aanschouwen.

Kom op, mensen van het consultancybureau, kom naar 2020, kom écht kijken en help je buren. Het zal jullie bedrijf goed doen en ik geloof er helemaal niks van dat er ook maar één klant zal weglopen.