Reukverlies door corona
Ik moet het toch nog een keer over reuk hebben, na mijn eerdere column van september, ‘In een slechte reuk’. Waarom? In mijn omgeving wordt de laatste tijd nogal bagatelliserend gesproken over ‘uitval van reuk zonder andere griepverschijnselen’, en dan: ‘niet in thuisquarantaine gaan, want het zal wel vast geen corona zijn…’
Gezien de kennis die we nu hebben, is dit wel degelijk corona tot het tegendeel bewezen is. Ook al heb je het dan in lichte mate, besmettelijk ben je dan wél. Wat moet je dan dus doen? Zorgen dat je geen anderen besmet, dus wel tien dagen thuisquarantaine houden én meteen starten met reuktraining.
Zoals ik in september al schreef doet het coronavirus iets met het reukzenuwweefsel, waardoor dat geen signalen meer doorgeeft. Gelukkig wordt deze reukstoornis nu serieus genomen, want het kan de eerste én enige klacht van corona zijn, en reukproblemen zijn erg vervelend. De website reuksmaakstoornis.nl geeft goede uitleg en benadrukt ook de kans op een oplossing.
Geurgeheugen
Ik weet nog goed hoe de Efteling rook in de 70-er jaren. Een geur die niet in één woord te beschrijven valt, want in de Nederlandse taal zijn er maar een paar woorden voor een geur. Bedenk er maar meer dan muf. Dat komt omdat geuren abstract zijn, zodat ze niet zo maar kunnen worden omgezet in één woord.
De herinnering aan ‘natte bosgrond in de speeltuin’ ligt sindsdien vast in mijn geurgeheugen. Soms komt het voor dat ik denk weer in de Efteling te zijn. Een zeldzame herinnering aan die geur combineert meteen mijn herinnering aan mijn grootouders en de reis naar Brabant met de auto. Ik denk dat iedereen dit fenomeen kent.
Ik weet nog goed hoe de Efteling rook in de 70-er jaren. Een geur die niet in één woord te beschrijven valt…
Onze hersenen zijn uiterst energiebewust. Wat niet per se nodig is om te onthouden, zijn we na een paar seconden weer kwijt. Reukherinneringen worden echter in ons oudste deel van de hersenen opgeslagen en bewaard. Evolutionair was dat belangrijk om te kunnen overleven.
Het voordeel van energiebewuste hersenen is ook dat we heel veel kunnen onthouden dat ertoe doet. Het nadeel is, dat als we niet meteen doorhebben dat iets belangrijk is, wij het echt kwijt zijn. Bij politieonderzoek bij een ongeluk of misdaad weet de politie dat maar al te goed.
Het ‘vervelende’ van hersenen – en dat is de keerzijde – is ook dat het hersengedeelte dat voor reuk beschikbaar is, snel wordt ingenomen door andere functies en dat niet zo maar weer afstaat. Daar ligt dus zowel een probleem, maar ook een oplossing.
Reuktraining
Sinds een paar jaar zijn er reuktrainingen op de markt. Bedacht door ervaringsdeskundigen met een reukstoornis die merkten dat een reuktraining leek te helpen. Dubbelblind placebo gecontroleerd wetenschappelijk onderzoek, heet dat, is nog niet beschikbaar, omdat een placebogroep samenstellen mogelijk onethisch is. Al met al lijkt het heel verstandig snel een reuktraining te gaan doen bij reukproblemen.
De aanpak is als volgt: gebruik tweemaal daags een set van vier of meer krachtige, herkenbare geuren die in het reukspectrum uit elkaar liggen. Dergelijke trainingen zijn kant en klaar te koop, maar je kunt ook zelf geuren verzamelen waarmee je wilt trainen, bijvoorbeeld nootmuskaat.
Ruik twee maal per dag aan meerdere reukflesjes of kruiden en probeer de herinnering aan die geur op te roepen. Je moet vooral wel weten welke geur je gaat ruiken. Ruiken aan een geurflesje en de geur maar niet kunnen thuisbrengen werkt desillusionerend. Probeer daarnaast een kleur in gedachte te nemen die bij die geur past.
Ruik twee maal per dag aan meerdere reukflesjes of kruiden en probeer de herinnering aan die geur op te roepen.
Een paar weken wachten met reuktraining na de aanvang van je reukstoornis is dus niet verstandig, omdat je hersenen haar reukdeel al weer voor iets anders zijn gaan gebruiken.
Volhouden is daarbij best lastig. Niet als de reukstoornis na een gewone verkoudheid of griep binnen één week al weer terugkeert, maar wel als je het maanden tot een jaar moet volhouden. Als hulp hiervoor is er wel een goede app gemaakt om je te blijven stimuleren door te gaan met de reuktraining.
Voorkómen
En is voorkomen van een reukstoornis nog een optie? Ja en nee. Nee, want tegen een beschadiging van reukzintuigen kun je je niet wapenen en een gemeen op zintuigweefselschade gericht virus kan zomaar langskomen.
En ja, want géén corona oplopen, verkleint zeker de kans op zenuwschade (en uiteraard nog grotere schade). De oplossing om dat voor elkaar te krijgen, zit hem alleen in onszelf.
Blijf benadrukken bij je kinderen en mensen die het niet zo nauw nemen met coronamaatregelen, dat dit echt onverstandig is. Onverstandig om vele redenen: een reukstoornis is erg vervelend, het moeten uitstellen van een operatie door overbelasting van ons zorgstelsel ook en als gezonde Nederlander op een eerste hulp komen en weggestuurd worden, omdat er geen plaats meer is in het ziekenhuis, ligt in de lijn van de verwachting als ons zorgstelsel te zwaar belast gaat worden.
Terugkomend op mijn omgeving, maak ik duidelijk waarom thuisquarantaine bij alleen een reukstoornis per se nodig is. Ik ondersteun dat met bovenstaande gevaren en de recentste cijfers over corona, die laten zien dat corona mogelijk meer dan 10 keer dodelijker is dan griep en in tegenstelling tot griep ook mensen jonger dan 65 jaar doodt. Ook lijken de restverschijnselen na een Covid-19-infectie ernstiger te zijn en maanden te duren.
Tegen een beschadiging van reukzintuigen kun je je niet wapenen en een gemeen op zintuigweefselschade gericht virus kan zomaar langskomen.
Lees ook van Jan van der Borden:
Meer Columns
Saint-Emilion Grand Cru
Waarom zij wél en ik niet?
Pijnbestrijding
Iedereen deskundig
