Onbenullen in de keuken

Iedereen moet tegenwoordig chef-kok zijn en de sterren van de hemel kunnen koken.

Dag in dag uit krijgen we immers via het tv-scherm, en steeds meer internet-vlogs, instructies aangereikt voor het bereiden van allerhande culinaria, soms de meest ingewikkelde.

Met de afstandsbediening halen we de ene na de andere meesterkok binnen: van de Britse masterchef Jamie Oliver, de zwoel naar de camera opkijkende Nigella Lawson, die met haar gerechten het glazuur van je tanden doet spatten, en die tegen middernacht zelf nog even een stuk calorie-opstuwende ‘chocolate pie’ uit de koelkast snaait – ‘Mmmm… I really must taste this…’ Tot en met de soms onbehouwen Gordon Ramsey, die als een onstuitbare stormram restaurantpersoneel tegen zich in het harnas jaagt.

Een verademing is de exotische Chinees-Australische tv-kok Poh Ling Yeow, die onze diepste Aziatische culinaire verlangens opwekt. Zij is zoveel meer dan sushi.

Ook in eigen land hebben we onze bak- en braadtoppers, ze vullen de verplichte kookmomenten om de gezelligheid van menige familieshow op te krikken: de olijke banketbakker Robèrt van Beckhoven (‘Heel Holland Bakt’), die altijd goed is voor een vrolijk taartje, en Miljuschka Witzenhausen die eigenlijk liever snoept en reist dan kookt, maar vooral geniet van het stardom.

Vol bewondering kijk ik naar dit soort bak-, braad- en kookvolk, dat bijna in extase tussen de pannen en schalen probeert te overleven in de race om de kookkijkcijfers. Want met moeite krijg ik drie eieren in de pan, die ik dan bedek met teveel ham, spek en kaas… en even niet denkt aan mijn glucose.

Niet geïnteresseerd zijn in koken… Dat was ook zo’n beetje de houding en interesse van Wanda de Kanter en Pauline Dekker, twee longartsen die gepassioneerd proberen Nederland van het roken af te krijgen. Ze zijn daar heel fel in, hetgeen lang niet overal altijd even goed valt. Zelfs de ambtelijke Alliantie Nederland Rookvrij (waarin Hartstichting, Longfonds en KWF Kankerbestrijding) werd het activistische gehalte van de dames teveel… Het tweetal werd geroyeerd.

De felheid van Dekker en De Kanter is volstrekt begrijpelijk. Dagelijkse zien zíj immers de gevolgen van tabaksverslaving in hun spreek- en operatiekamers. Aanschouwen zij de verwoesting van longweefsel en de teloorgang van levens en gezinnen.

Je moet niet bang zijn uitgevallen om dergelijke ontgoochelende beelden elke dag aan je voorbij te zien trekken. Keer op keer zijn het heftige confrontaties, traumatiserende situaties.

Toen zij evenwel een manier zochten om hun antirookcampagne financieel te ondersteunen, bijvoorbeeld door het organiseren van copieuze diners voor de welgestelden, omdat dáár nu eenmaal het geld zit, was er plots de blokkerende angst om zelf te gaan koken… Want: ‘We kunnen al die belangrijke, rijke mensen toch geen kant- en klaar maaltijden en diepvrieskroketten voorschotelen?’

Maar wat doe je dan als eigenzinnige activist? Dan tart je je eigen vrees, door tóch die keuken in te gaan en het op een koken te zetten. Ook al kun je nog geen pannenkoek plat krijgen of een eierdooier heel houden.

De hilarische kookpogingen van deze zelfverklaarde ‘onbenullen in de keuken’ werden fotografisch vastgelegd door zwager John de Kanter… En, collega’s en vrienden uit de medische wereld ontvingen de uitnodiging om mee te koken en zelf eenvoudige recepten te verzinnen. Het resulteerde in een zowel vermakelijk als smakelijk boekwerk, met als doel om geld in te zamelen, met als motto: ‘Niet roken maar koken’.

Daarin geen exquise vijfgangendiners, maar gewoon ‘Brams Biet’, ‘Dania Dadeltaart’, ‘Beverwijkse Bluf’, ‘Patricia’s Paniekpolenta’, en nog meer allitererende appetizers en kleine snel-klaar gerechten, die iedereen thuis kan klaarmaken, zonder daartoe naar een quasi-trendy restaurant te moeten. Hapjes en maaltijden gemaakt en bedacht door jeugdartsen, cardiologen, longartsen, spoedeisendehulpdokters, psychiaters, verslavingsartsen, maagdarm- en leverartsen, vaatchirurgen, rookstopcoaches, en o ja een medewerkster van de universiteitsbibliotheek in Utrecht.

Recepten, voorzien van bijpassende muziekadviezen: ‘Ed Sheeran bij de Spaghetti Leonardo’,  ‘Kate Bush bij Anna’s Linzen’, en Louis Armstrong bij de courgettesoep van de kinderpsycholoog.

Zó doe je dat dus! Je angst om te culineren zet je compleet naar je hand: je schrijft een kookboek en dient het goede doel: ‘Een rookvrije jeugd.’

Pauline Dekker & Wanda de Kanter: ‘Niet roken maar koken’, 19,95, uitgeverij Lemniscaat