Dr. Ted van Essen was 40 jaar huisarts in Amersfoort. In 1995 promoveerde hij in Utrecht met een onderzoek over de griepprik. Dat onderwerp heeft hem nooit losgelaten. Thans is hij voorzitter van de Nederlandse Influenza Stichting. Ook is hij toezichthouder bij Dimence, een grote GGZ-instelling in Overijssel, en bij de Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra. Daarnaast is hij als huisarts vaste deskundige in het tv-programma Tijd voor MAX. Daarin beantwoordt hij inmiddels dagelijks vragen over het coronavirus, hetgeen hij nu ook doet in het weekblad MAXMagazine.

Komen we er ooit vanaf?

De 2e golf van COVID-19 lijkt op zijn retour, maar duurt langer dan de eerste. Misschien volgt er een 3e golf, dus verlangen we naar het moment dat het echt voorbij is. Als iedereen eerst ziek moet zijn geweest om immuun te worden, duurt dat nog heel lang. Korter als we door vaccinatie die weerstand allemaal opbouwen.

Wie eerst?

Er lijken veelbelovende vaccins aan te komen, al moeten de resultaten nog wel heel goed bestudeerd worden. Ik heb veel vertrouwen in de instanties die dat gaan beoordelen. Natuurlijk gaan zij daarbij niet over één nacht ijs, maar de bestaande procedures worden wel voortvarend en met voorrang gevolgd.

Na die officiële registratie moeten we die prik nog toegediend krijgen. De Gezondheidsraad adviseerde om eerst de ouderen en de mensen met bepaalde kwetsbaarheden te vaccineren. Logisch, want daar vallen de slachtoffers. Als dat jongeren zou betreffen, zoals bij hersenvliesontsteking, zouden die het eerst aan de beurt zijn.

Ouderen willen wel

Uit de resultaten van de Nationale Vaccinatie Test blijkt meer dan 80 procent van de ouderen die prik gaan nemen. Dat snap ik wel. Onze generatie heeft nog meegemaakt dat kinderen maanden achtereen hoestten door kinkhoest of doodziek werden van de mazelen. Iedereen wist dat (toen nog) Prinses Marijke slechtziend was geworden door de rode hond van haar moeder Juliana tijdens de zwangerschap. Door polio verlamde kinderen in een rolstoel waren overal zichtbaar. Jongeren beseffen te weinig dat al die nare kinderziekten zijn verdwenen door vaccinatie. Zij zijn banger voor een eventuele ernstige bijwerking van een vaccin bij 1 op de miljoen gevaccineerden dan voor de sterfte van 1 op de honderd door COVID-19.

Geen vaccinatieplicht

Vaccinatie doe je voor jezelf én voor de maatschappij. Zorgverleners doen het ook om hun kwetsbare patiënten niet te besmetten. Een vaccinatieplicht gaat er niet komen. Tegenstanders van vaccinatie beginnen daar altijd gelijk over. Dat is een debatteertruc die afleidt van de echte kwestie, het gemeenschapsgevoel. Spreken over vaccinatieplicht leidt in ons land tot hakken in het zand, niet tot ander gedrag. Het geven van voordelen aan COVID-gevaccineerden heeft daar overigens niets mee te maken, maar is toch niet verstandig.

Groepsimmuniteit

Ondanks de ronkende persberichten, hebben de twee kandidaat-vaccins ‘slechts’ circa 90 procent effectiviteit. In sommige groepen zal die werkzaamheid lager zijn. Fantastisch natuurlijk, maar nog geen garantie op langdurige immuniteit. Eerst moeten we weten of gevaccineerden anderen toch nog zouden kunnen besmetten. De morele verantwoordelijkheid om dat te voorkomen geldt voor iedereen, ook na een coronaprik. Vrijwaring van corona-afspraken kan anderen in gevaar brengen. Pas als ongeveer 70 procent van alle mensen is gevaccineerd kun je, bij een werkzaamheid van 90 procent, groepsimmuniteit verwachten. Dan kunnen we allemaal genieten van de herwonnen vrijheid.