Zag ik het goed?! Onder de perfectionist Louis van Gaal spelers met kauwgom in de mond?
Beeld: Pixabay/Hans Braxmeier
Kauwgom tijdens de wedstrijd
Vorige week zondag zag ik het weer: verdedigers en aanvallers tijdens PSV-AJAX die staan te wachten op de indraaiende corner. Geconcentreerd, met ritmisch pulserende kaken vanwege kauwgom in de mond. Het deed mij weer denken aan dat moment dat ik als KNO-arts begon en Ajax op weg was naar het grootste succes van de laatste 30 jaar: 1994. Zag ik het goed, onder de perfectionist Louis van Gaal, spelers met kauwgom in de mond?
Ja, wat doe je dan als Ajax-supporter? Je schrijft een brief aan Van Gaal om hem te wijzen op het gevaar van kauwgom kauwen tijdens een voetbalwedstrijd. Hoe kauwgom tijdens een kopduel zo maar in de luchtpijp kan komen. Het staat bij preventie van corpora aliena (vreemde lichamen) in hetzelfde rijtje als: niet tijdens zwemmen iets in de mond hebben, wees voorzichtig met kleine batterijtjes in handen van kinderen, geen lolly in de mond tijdens het lopen en geen pinda’s aan kinderen geven vóór ze met hun rechterarm over het hoofd hun linker oorschelp kunnen vastpakken…
Trofeeënkast
Een ‘corpus alienum’ in de luchtweg is een benauwde aangelegenheid, zowel voor patiënt als dokter. Probeer je er maar een voorstelling van te maken. Er is narcose met beademing nodig (door de anesthesioloog ) en toegang tot de luchtpijp (de dokter moet dit corpus alienum verwijderen). Dat zit elkaar per definitie in de weg.
Buiten kantoortijden hebben niet altijd de meest bedreven artsen dienst.
De luchtpijp is daarbij niet ruimer dan een volwassen pink bij kinderen, en een duim bij volwassenen. Je hebt licht nodig, instrumentarium om 30 centimeter in de diepte te kunnen pakken. En een buitengewoon op elkaar ingewerkt operatieteam. Hier moeten de anesthesioloog en de KNO- of longarts naadloos met elkaar kunnen samenwerken. Elkaar vertrouwen, geduld uitoefenen en hopen op veel handigheid… en soms geluk. Daarbij komt dat deze ingrepen vaak buiten kantoortijden moeten worden gedaan. Dan hebben niet altijd de – voor deze taak – meest bedreven artsen dienst.
Kortom: preventie is beter dan genezen. Voorkom dat een vreemd lichaam – een batterijtje, klein speelgoed, een pinda, kauwgom – in handen komt van nog te kleine kinderen. Of grote jongens die voetballen…
2-euromunt
Toch kan iedere KNO-arts menig trofee verzamelen voor de trofeeënkast uit keel, neus, gehoorgang en dus ook luchtpijp. Twee praktijkgevallen moet ik even kwijt.
Een collega van mij kreeg in haar dienst een oproep om een 2-euromuntstuk te verwijderen bij een kind. Het zou laag in de keel zitten. Het kind was benauwd en angstig, maar het had door dat rustig blijven het beste was. Artsen weten dan dat het probleem serieus is. Deze casus kon zo maar kantelen van ‘het gaat net goed’ naar ‘catastrofaal mislukt’. Een operatieteam werd naar het ziekenhuis ontboden. De KNO-arts deed dienst in een voor haar vreemd ziekenhuis. Ideaal kan je dat niet noemen. Iedereen van het team was echter doordrongen van de ernstige situatie: wat je zou kunnen noemen ‘een euromunt op zijn kant’.
Het kon spoken met het ene spoedconsult na het andere, maar ook extreem rustig zijn.
Het patiëntje ging rustig – in de armen van de moeder – onder narcose en werd op de operatietafel gelegd. De anesthesioloog maakte aanstalten de mondholte te inspecteren om daarna te kunnen intuberen. Dat is het inbrengen van een beademingsbuisje in de luchtpijp dat langs de stembanden wordt geschoven. Een precies werkje, want de munt mocht niet doorgeschoven worden. Bij inspectie van de keel echter zag hij direct de munt opvallend achter in de keel liggen en kon deze probleemloos verwijderen met een paktang. De 50-eurocentmunt, want dat bleek het, wordt op een bijzettafeltje gelegd en iedereen haalt opgelucht adem. Op dat moment zei de KNO-arts: ,,Nee, we zijn nog niet klaar, want er moet nog 1 euro vijftig zitten…” Tijd om te lachen en stoom af te blazen.
‘Veiligheids’speld
Als KNO-arts deed ik drie keer per jaar dienst voor alle ziekenhuizen van Amsterdam en Amstelveen vanaf vrijdag 17:00 uur tot maandag 7:00 uur. Daar moest je je wel even op instellen. Geen afspraken maken, zoals naar de Arena gaan, zorgen voor voldoende benzine in de tank en wachten op telefoontjes. Het kon spoken met het ene spoedconsult na het andere, maar ook extreem rustig zijn: één telefoontje op zondagmiddag. Je weekendinvulling was ongewis, zal ik maar zeggen. Als er iets gebeurde, dan hoopte je dat dat niet in de spits zou gebeuren. Omdat het een weekenddienst betrof was de tijd vrijdag tussen 17:00 en 18:00 uur het gevaarlijkste moment in Amsterdam om ergens acuut levensbedreigend last van te krijgen…
En ja hoor, 17:30 uur, telefoon uit het OLVG-Oost: benauwde zuigeling van 6 maanden met open veiligheidsspeld in de ingang van de luchtpijp. Op dat moment is fietsen vanaf Amsterdam Nieuw-West naar het OLVG-Oost sneller dan met de auto… Onderweg repeteer je hoe dit het beste is aan te pakken. Bij de anamnese van de moeder wordt duidelijk dat zij al eerder die middag op de SEH was geweest met haar huilende zuigeling die niet meer wilde drinken en pijn leek te hebben. Ze was weggestuurd, maar was genoeg moeder om te begrijpen dat haar dochter echt niet wilde drinken en dan ook steeds weer ging huilen. Er moest iets mis zijn… Gelukkig bedacht men toen ook dat een moeder altijd gelijk heeft en werd er wel een röntgenfoto gemaakt: de open veiligheidsspeld was hierop duidelijk te zien met een scherpe punt naar boven gericht.
Op vergelijkbare wijze als het voorgaande ziektegeval kon de veiligheidsspeld gelukkig zonder schade en zonder doorschieten worden verwijderd…
Van Van Gaal heb ik nooit meer wat gehoord, qua kauwgom dan…
Gelukkig bedacht men op tijd dat een moeder altijd gelijk heeft en werd er een röntgenfoto gemaakt: de open veiligheidsspeld was hierop duidelijk te zien met een scherpe punt naar boven gericht.
Meer informatie onder foto
Beeld: Pixabay/Thomas Breher
Lees meer columns van KNO-arts Jan van der Borden:
Meer Columns
Taxi of geleidehond?
Eén woord…
Zelfreflectie
