Je belangrijkste gesprek…

René Diekstra is emeritus-hoogleraar psychologie, lector jeugd en opvoeding en een van de richtinggevende specialisten op het gebied van toegepaste psychologie ten behoeve van suicide-preventie, mentale gezondheid, persoonlijke en relationele ontplooiing en talentontwikkeling. Als WHO-senior-scientist leverde hij een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de Skills-for-Life programma’s. Diekstra is daarnaast auteur van ruim 500 internationale wetenschappelijke tijdschrift- en boekpublicaties waaronder 'Depression and Suicide in late life', en een aanzienlijk aantal publieksboeken zoals 'Als Leven Pijn Doet. Weerbaar en waardig omgaan met de verliezen in je leven', 'Ik kan denken/voelen wat ik wil' (30e druk) en het eind 2020 verschenen 'In gesprek met je ouders.'

Een ouder schreef me: ‘Al schrijvende heb ik mezelf beter leren kennen’.

‘Toen ik mijn vader belde om hem te vragen of hij zich door mij over zijn leven wilde laten interviewen, was ik behoorlijk zenuwachtig. Eigenlijk had ik gedacht dat hij het maar een vreemd verzoek zou vinden, en er niet aan zou willen. Maar tot mijn verbazing reageerde hij heel positief. Alsof hij erop had zitten wachten tot iemand hem eindelijk eens zou vragen zijn verhaal te vertellen.’

Onlangs heb ik de laatste hand gelegd aan een boekje, getiteld: ‘In gesprek met je ouders, Handleiding voor je belangrijkste interview’ – waaruit dit citaat. Het is de neerslag van talloze reacties van lezers op twee columns en een zaterdagbijlage in het AD over betekenis en belang van het leren kennen van de levensloop van je ouders.

Het daarin gepresenteerde interviewschema is de afgelopen paar maanden door velen opgevraagd, gebruikt en van commentaar, suggesties of ervaringen voorzien. Voor mij reden het schema aan te passen en een overzicht samen te stellen van de naar mijn oordeel meest zinvolle aanbevelingen en meest indrukwekkende ervaringen.

Levensloopgesprek

Het heeft me getroffen hoezeer ouders het waarderen wanneer ze door een volwassen kind voor een levensloopgesprek worden uitgenodigd. Zoals de vader hierboven. Bijzonder ook vind ik het grote aantal oudere ouders dat het interviewschema heeft opgevraagd om aan een volwassen kind te vragen met hen zo’n levensloopgesprek hen te voeren. Uitdrukking van een diepgevoeld verlangen door hun kind(eren) beter gekend te worden. Die blijken daartoe niet altijd onmiddellijk te motiveren, maar juist de beschikbaarheid van een vragenschema helpt hen nogal eens over de drempel. Sommige ouders besluiten daar niet op te wachten en aan de hand van de interviewvragen hun levensloop-relaas alvast zelf op te schrijven en hun kind(eren) op de beschikbaarheid daarvan te wijzen. Dat zelf uitschrijven blijkt dikwijls een therapeutisch-nuttige ervaring. Een ouder: ‘Al schrijvende heb ik mezelf beter leren kennen’.

Ouder-kind relatie

Zeer onder de indruk ben ik ook door degenen die bedacht hebben dat het interview ook helpend kan zijn in andere dan ouder-kind relaties. Zo besloot een vrijwilligster in een verzorgingstehuis een mevrouw (89), die ze al enkele jaren had begeleid maar maandenlang door de corona-maatregelen niet had mogen zien, te interviewen. Ze schrijft daarover: ‘Zij mocht nu eindelijk naar buiten, maar niemand mocht haar nog binnen opzoeken. Ik zag een vrouw die ik niet meer kende van vóór die tijd. Ze liep gebogen achter haar rollator, haar haren waren al vele weken niet meer gekapt, haar motoriek liet te wensen over. Ze liep langzamer en was heel onzeker. Maar tijdens het interview veranderde haar uitstraling totaal. Niet alleen door de aandacht die ze nu kreeg, maar vooral door het zelf kunnen vertellen over haar leven, kwam ze in een andere, vroegere tijd, háár tijd, terecht. Kortom: ik zag een vrouw die aan de hand van het interview zich waardiger en zekerder ging voelen”.

Ik kan het daarom niet vaak genoeg herhalen naar alle volwassenen kinderen in dit land: “Ga naar huis, interview je ouders. En als het past in je (vrijwilligers)werk, graag ook een of meer andere ouderen.’

Ik zag een vrouw die ik niet meer kende van vóór die tijd. Ze liep gebogen achter haar rollator, haar haren waren al vele weken niet meer gekapt, haar motoriek liet te wensen over.