Een beetje zwelling geeft al direct een andere stem: heesheid.
Hees…!
Vorige week mocht ik mijn club weer in een bijna vol stadion aanmoedigen. Dat is moeilijk zonder stemverheffing te doen, zeker als het spel de perfectie nadert. Het kost mij altijd 24 uur herstel van mijn stem.
Kennelijk schreeuw ik te hard en/of te veel. Vrijwel altijd krijg ik er direct na de wedstrijd of de ochtend daarna commentaar op, met name van mensen die mij niet kennen of niet weten dat ik het stadion bezoek…
Hees worden na schreeuwen is een mooi voorbeeld van een waarschuwing van het lichaam op een verkeerde gewoonte. Hoesten bij rokers of niet gemakkelijk overeind komen bij zwaarlijvigheid zijn er nog twee. Het is soms lastig naar dit soort waarschuwingen te luisteren, want schreeuwen, roken en lekker eten zijn toch zo fijn. Niet naar de waarschuwing luisteren heeft op de korte termijn geen nadelig gevolg, maar als een gewoonte een levensbehoefte wordt, dan kan een slechte gewoonte op de lange termijn een behoorlijk gezondheidsrisico vormen.
Goedaardige heesheid
Ik maak mij geen zorgen over mijn heesheid, omdat ik snap hoe deze ontstaat. Maar een argeloze schreeuwer of luide meezinger zal zich de volgende dag mogelijk afvragen of de dokter niet even moet kijken.
Schreeuwen veroorzaakt slijmvlieszwelling van de stembanden door vochtophoping. Een beetje zwelling geeft al direct een andere stem: heesheid. Alleen al door die zwelling kun je hees worden. Het is anders dan schorheid, dat na een kuchje vaak verdwijnt.
De meest voorkomende oorzaak van heesheid is een ontsteking van de stembanden (laryngitis). Ook dán word je hees door zwelling. Je ziet het ook vaak in combinatie met een gewone verkoudheid. Verder kan heesheid ontstaan door een goedaardige zwelling van het vrije oppervlakte van een stemband. Dat wordt dan een stembandpoliep genoemd. Komt het aan twee kanten voor, dan zijn het vaak stembandknobbeltjes. De behandeling is vaak logopedie. Soms moet dit worden gecombineerd met een stembandoperatie. Als heesheid wordt veroorzaakt door een massale zwelling van één of beide stembanden, dan wordt dat stemband-oedeem genoemd. Dat wordt altijd veroorzaakt door roken. Eén keer raden waar de behandeling van stemband-oedeem uit bestaat…
Kwaadaardige heesheid
De eerste behandeling van heesheid is altijd rust. Uiteraard is roken dan ook uiterst onhandig! Met rust gaan 9 van de 10 heesheden gewoon over; geen paniek dus, zelfs als de heesheid steeds weer optreedt bij (over)belasting. Maar als heesheid – ondanks rust – na drie weken nog bestaat, dan verdienen de stembanden inspectie. Je huisarts kan dat niet zelf doen; zij of hij zal zeker een afspraak bij een KNO-arts adviseren. Zorg dat je daar dan binnen 3 weken terecht kan, want heesheid mag zonder stembandinspectie nooit langer dan 6 weken bestaan. Het is niet onverstandig je huisarts hierover aan te spreken als de ‘doctors delay’ te lang duurt.
Inspectie van de stembanden wordt soms nog gedaan met een keelspiegeltje, maar meestal met een flexibele scoop. Deze scoop wordt (veelal onverdoofd) eenvoudig via de neus opgeschoven tot vlak boven de stembanden. Het is ook mogelijk de stembanden met een starre kijkbuis via de mond in beeld te brengen. Aan de hand van een monitorbeeld kun je vaak meekijken en uitleg krijgen. Dat is inzicht gevend en maakt uitleg over de oorzaak beter mogelijk. Meestal is ook geruststelling mogelijk als het stembandbeeld onverdacht is en de verklaring van de heesheid duidelijk is. Bij verdenking van kwaadaardigheid is actie richting een gespecialiseerd centrum nodig. Het is dan goed je te realiseren dat het tijdsinterval tussen begin heesheid en actie kort is. Dat zal de kans op genezing van stembandkanker vergroten.
Mijn club hoeft niet bezorgd te zijn. Ik ben er komende week weer bij met een kakelverse stem!
Een argeloze schreeuwer of luide meezinger zal zich de volgende dag mogelijk afvragen of de dokter niet even moet kijken naar die heesheid.
Lees ook van kno-arts Jan van der Borden:
Meer Columns
Grootmeester der duistere pijnen
Niet elke kwaal is blijvend…
Hoe dementie een volksziekte werd
Brokgevoel
