Haar zoon, 18 jaar, eerstejaars student en vanwege corona thuiswonend, had zich laten ontvallen dat hij het helemaal niet meer ziet zitten en eigenlijk niet meer wil leven.

  Beeld: Wokandapix/Pixabay

Gebruik je krachten

Enkele dagen vóór Kerst afgelopen jaar, een uur of tien ‘s avonds. Als ik de huiskamer binnenkom na een online lezing vanuit mijn studeerkamer, vertelt mijn vrouw dat een vriendin in paniek heeft gebeld in verband met ‘iets met haar zoon’ en vraagt of ik terug wil bellen. Dat doe ik.

Ik krijg een angstige vrouw aan de telefoon. Eerder in de avond heeft haar zoon, 18 jaar, eerstejaars student en vanwege corona thuiswonend, zich laten ontvallen dat hij het helemaal niet meer ziet zitten en eigenlijk niet meer wil leven. Het gesprek tussen hen was niet goed verlopen en hij had zich in zijn kamer teruggetrokken. Zou ik alsjeblieft met hem willen praten?

Whatsapp

Omdat ik denk dat het mogelijk niet werkt mijn bereidheid via zijn moeder te laten weten en we elkaar enigszins kennen, bel ik hem op zijn mobiel en stuur een whatsapp. Hij reageert. We hebben een vrij lang gesprek. Gezien de inhoud daarvan stel ik hem voor de volgende ochtend bij mij verder te praten.

Wat die ochtend volgt, is een gesprek niet zozeer tussen therapeut en cliënt als wel tussen volwassene en jongere. Over je minderwaardig en depressief voelen, doodswensen en eenzaamheid en hoe daar mee om te gaan. Op een gegeven moment vraagt hij of ik die gevoelens zelf ook ken. Ik antwoord dat, als ik het toelaat, ik ook nu nog heel goed kan oproepen hoe pijnlijk slecht ik me als jongere soms voelde. Alsof er niets goed aan me was. Alsof ik er beter maar niet meer kon zijn. Dat het daarom ook een gevaarlijk gevoel was. Het kon me doen afzonderen en wegzuigen in een soort doodsverlangen. Maar ook dat ik inmiddels geleerd heb hoe ik ermee moet omgaan, het moet temmen.

Worstelen

“Wat heeft u het meest geholpen?’ was zijn vraag. “Mijn niet-helpende gedachten die onder dat gevoel liggen te uiten”, is mijn antwoord. “Door ze voor mezelf op te schrijven, of tegen anderen te uiten en ze om te zetten in helpende gedachten. Of anderen te vragen me daarbij te helpen. Vooral dat laatste. Als ik in die tijd iets moeilijk vond, was het anderen om hulp te vragen. Uit eigen ervaring weet ik daarom ook dat het klopt dat eenzame jongeren of volwassenen vaak ook zichzelf veroordelen tot ‘eenzame afzondering”.

En toen herinnerde ik mij en vertelde hem het volgende verhaal dat een hulpverlener in die tijd mij ooit vertelde en dat nog altijd voor mij ‘werkt’.  ‘Een jongere was bezig om een zware steen op te tillen maar dat lukte hem niet. Op een gegeven moment kwam iemand voorbij. Hij zag de jongere worstelen en vroeg: Gebruik je wel al je krachten? “Ja, dat doe ik zeker, meneer” antwoordde de jongere geïrriteerd. “Nee, dat doe je niet” antwoordde de man: “Ik sta hier al even, maar je hebt me nog niet gevraagd je te helpen.” Nauwelijks was ik uitgesproken of hij reageerde met: “Oké, ik snap het…. Wil je me alsjeblieft helpen…..?”

Een jongere was bezig om een zware steen op te tillen maar dat lukte hem niet. Op een gegeven moment kwam iemand voorbij. Hij zag de jongere worstelen en vroeg: Gebruik je wel al je krachten?

  • Over de columnist: René F.W. Diekstra is emeritus-hoogleraar psychologie, lector jeugd en opvoeding en een van de richtinggevende specialisten in toegepaste psychologie ten behoeve van suïcidepreventie, mentale gezondheid, persoonlijke en relationele ontplooiing en talentontwikkeling. Als WHO-senior-scientist is hij nauw betrokken bij de Skills-for-Life programma’s. Diekstra is ook auteur van ruim 500 publicaties in internationale wetenschappelijke boeken en tijdschriften, waaronder ‘Depression and Suicide in late life’. Ook schreef hij publieksboeken, zoals ‘Als Leven Pijn Doet. Weerbaar en waardig omgaan met de verliezen in je leven’, ‘Ik kan denken/voelen wat ik wil’ (druk-30) en ‘In gesprek met je ouders’ (verscheen eind 2020).

Lees ook van René Diekstra op meerovermedisch.nl:

Meer Columns