Eerste Hulp bij een bloedneus!

Tegendruk ter plaatse van het lekkende bloedvat zorgt voor het stoppen van de bloeding.

Beeld: Engin Akyurt/Pixabay

Eerste Hulp bij een bloedneus

Je zult het maar hebben: een niet te stoppen neusbloeding. Steeds meer mensen lijken ermee te kampen. Bij volwassenen zijn ouder worden, hoge bloeddruk en bloedverdunners vaak de oorzaak. En op al deze drie punten scoren wij in de westerse samenleving heel goed. Uiteraard kan het ook door neuspeuteren komen, maar dat is van alle leeftijden. In mijn column van vorige maand was ik al over neusbloedingen begonnen. Ik bedacht dat enige eerste hulp thuis bij een neusbloeding ook wel handig is.

Spannend

Ik heb heel wat neusbloedingen gezien in 35 jaar KNO. Het zullen er vast meer dan drieduizend zijn geweest. Het spannendste moment voor de KNO-arts is het kijken in de neus van de bloedende patiënt om te zien of het bloedende vaatje direct zichtbaar is. Is dat zo, dan kun je tegen hem of haar zeggen dat het klusje binnen een half uur kan worden geklaard. Dat is voor zowel arts als patiënt een heerlijk bericht. Het maakt het verschil tussen snel weer in je bed liggen – tijdens een nachtdienst – of langdurig zoeken naar de oorzaak en de vraag of het lek eenvoudig valt te dichten.

“Als de tegendruk hoger is dan de bloeddruk, stopt iedere bloeding.” Deze zin sprak ik bij iedere patiënt uit. Vaak zag je de onder het bloed zittende patiënt denken: wat zegt ‘ie nou?

Het is een waarheid als een koe, legde ik dan uit. Tegendruk ter plaatse van het lekkende bloedvat zorgt voor het stoppen van de bloeding. De tegendruk kan door een drukkende vinger, maar ook door een neustampon worden gedaan. Een andere gevleugelde opmerking was: een bloedvat dat er niet meer is, kan ook niet meer bloeden. Deze zin gebruikte ik als een bloedvat door verbranding (coagulatie) door mij was weggebrand; daarover later volgende maand meer.

Snuiten

Laten wij even beginnen bij het begin. Je zit thuis en je krijgt een spontane bloedneus. Wat doe je?

Je loopt naar de wasbak en snuit voorzichtig je neus leeg. De hoeveelheid bloed in de wasbak ziet er vaak indrukwekkend uit. Dat komt doordat bloed rood van kleur is. De kleur van gevaar en je hersenen zeggen: wow, dat is veel…! Gelukkig is dat zelden het geval. Een druppel bloed kleurt immers een emmer met water rood.
Na het uitsnuiten druk je je neus ter plaatse van het zachte, uitstekende gedeelte dicht met duim en wijsvinger. Krijg je nu bloed in je keel, dan kan je beter de huisarts bellen, want je kunt kennelijk geen tegendruk geven op de goede (bloedende) plaats.

Watje met Otrivin

Is de bloeding na 10 minuten wél gestopt, maak dan alles voorzichtig schoon, kom niet meer aan je neus en geef je neus rust door er niet door te ademen. Verwijder geen stolsels en/of korstje met je vinger de eerste 12 uur, want het door het lichaam zelf gedichte bloedvaatje is nog uiterst kwetsbaar. Gaat het in die eerste 12 uur toch weer bloeden, doordrenk dan een watje met xylometazoline (de werkzame stof in Otrivin) en stop dat voorin je neus. Druk het watje met duim en wijsvinger weer goed 10 minuten tegen je neustussenschot. Doe kalm aan, buk niet, ga niet uitgebreid schoonmaken en ga lekker zitten of slapen.

Blijft het bloeden voor- of achterin je neus, neem dat contact op met je huisarts.

Damestampon

Kom je bij je huisarts, dan zal deze controleren of de bovengenoemde acties zijn ondernomen en snel besluiten om een patiënt in te sturen (zeker als er een bloedverdunner in het spel is) of om een neustampon aan te brengen. Deze handeling is aan alle huisartsen geleerd door KNO-artsen, omdat zij daar beide beter van worden (lees: nachtrustgarantie). De gedachte van de neustampon is: tegendruk. Wanneer de bloeding hiermee stopt, dan zit de tampon op zijn goede plaats en kan het lekkende vaatje de kans krijgen (drie dagen!) om te genezen.

Inventief geworden door het idee van tegendruk, heb ik de laatste jaren meermalen mannen met een damestampon half uit de neus stekend in de spreekkamer gezien. Een briljant idee van patiënten zelf! De tampon vangt bloed op en door de toename aan volume wordt steeds meer druk uitgeoefend.

Trilogie

Teveel informatie voor deze column zou nu bestaan uit de beschrijving wat er gebeurt in het ziekenhuis als de bloeding doorgaat. In mei zal ik daarom de column-trilogie neusbloeding afronden met de behandelmogelijkheden van de KNO-arts. Houd het nog even droog….

Inventief geworden door het idee van tegendruk, heb ik de laatste jaren meermalen mannen met een damestampon half uit de neus stekend in de spreekkamer gezien. Briljant idee van patiënten zelf!

* Over de columnist: Jan van der Borden was 31 jaar lang KNO-arts in het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam-Noord. Nu is hij ook eigenaar van Miocrates dat voor zorgprofessionals websites bouwt, zoals voor de Nederlandse KNO-vereniging waarvan hij erelid is. Op dit moment bouwt hij neus.nu uit tot hét platform voor de neus. Zijn hobby is onder meer de historie van de Nederlandse KNO-heelkunde blootleggen.