We vinden als 24 uurs-maatschappij het doodnormaal dat we op elk moment van de dag over kennis en producten kunnen beschikken. Maar huisartsenzorg is geen supermarktproduct.

Toosje Valkenburg

De huisarts loopt op z’n tandvlees

Zaterdagavond 20.00 uur: een vermoeide collega belt me van de huisartsenpost. Of ik ‘mee kan bellen’, want ze lopen over. Ik heb een achterwachtdienst dus ik log in en bel mee. De hulpvragen kennen een grote variatie, het is duidelijk dat de huisarts diepgeworteld zit in het collectieve bewustzijn om te bellen bij vragen, en niet per se medische vragen.

“Mijn man is geopereerd en de pleister is verzadigd met bloed en spul en ik durf die niet te vervangen.” Of: “Ik heb oorpijn sinds vandaag en het wordt erger.” Maar ook: “Mijn moeder is vandaag gevallen, er is een dokter geweest en we weten dat ze haar niet gaan behandelen, maar we willen toch weten wat er aan de hand is.”

Forse druk

Allemaal vragen die niet door de huisarts op de spoedpost moeten of kunnen worden opgelost. Dus bij de eerste vraag (over de pleister) het vriendelijke verzoek doen aan vrienden, familie of buren om te helpen, bij de tweede vraag over de oorpijn kan er eerst op thuisarts.nl of moetiknaardedokter.nl zelf gezocht worden naar de oplossing. En bij nummer drie is nieuwsgierigheid (willen weten wat er aan de hand is…) een slechte raadgever op zaterdagavond met een dan altijd drukke Spoedeisende Hulp.

Het beantwoorden van al dit soort vragen geeft een forse druk op de beschikbare tijd van dokters en triagistes van de huisartsenposten door het hele land. Want tussen deze vragen staan de vragen met medische spoed. Die patiënt moet dus met regelmaat langer wachten dan nodig voordat er contact is. Er speelt zich een forse crisis af op de huisartsen-spoedposten.

Pieper

Toen ik begon als huisarts had je wekelijks dienst, door de week en maandelijks een weekend. Gewapend met een pieper kon je elk moment opgeroepen worden, weer op pad tussen de soep en de aardappelen door. Door toenemende drukte raakten ook toen dokters vermoeid en hebben de huisartsen zelf de huisartsenposten in het leven geroepen.

Dit was fijn in het begin, het was duidelijker voor het thuisfront ook. Maar inmiddels is niet alleen de medische zorg ingewikkelder geworden, we vinden als 24 uurs-maatschappij het doodnormaal dat we op elk moment van de dag over kennis en producten kunnen beschikken.

Relatie

Maar het is simpel: de dokters en de triagistes houden het niet meer vol. De belasting is te groot geworden, ’s ochtends om acht uur beginnen tot half twaalf  ’s avonds de voordeur thuis weer open doen is te lang. Chronische onderbezetting door gebrek aan personeel breekt alle medewerkers op. De vragen blíjven maar komen. Onderzoek toont aan dat een langdurige relatie met een huisarts beschermend werkt voor je gezondheid maar omgekeerd beschermt die relatie de dokters niet. Veel huisartsen lopen op hun tandvlees om de praktijk overdag en de dienstbezetting in de avond, weekend en nacht overeind te houden.

Er is iets wat u zelf kan doen: tel even tot tien als u de huisarts wil bellen in de avond, nacht en weekenduren. Denk even na of u zelf een oplossing weet. Huisartsenzorg is geen supermarktproduct. Als u uw langdurige relatie met uw huisarts wil houden, belast hem of haar dan niet bovenmatig tijdens de diensturen. Het zijn SPOEDposten.

Onderzoek toont aan dat een langdurige relatie met een huisarts beschermend werkt voor je gezondheid, maar omgekeerd beschermt die relatie de dokters niet.

  • Over de columnist Toosje Valkenburg (1967): zij is huisarts in De Bilt en hospice-arts/medisch directeur van het academisch hospice Demeter. Bovendien is zij actief in de huisartsen-actiegroep Het Roer Moet Om, die zich inzet om de inhoud van de zorg weer leidend te laten zijn.

Meer Columns