De geur van bloed

Als KNO-arts maakt je hart direct een sprongetje van blijdschap als je direct voorin het bloedende vaatje ziet.

De geur van bloed

’s Nachts uit je slaap worden gebeld vanwege een neusbloeding is als dienstdoende KNO-arts iedere keer weer een vervelende ervaring. De geur van bloed wordt, terwijl je net half wakker onder de dekens vandaan komt, direct vanuit je geurherinnering opgeroepen. Zie ik vannacht mijn bed nog wel….?

Het is mij vaak overkomen. Het is niet leuk, maar de wetenschap dat je iets goeds gaat doen verzacht veel. Mijn leukste herinnering? Een lastige bloeding tot staan brengen en dan als taxi fungeren door de patiënt ook nog even thuis af te zetten om drie uur ’s nachts…

Geen paniek

Vorige maand schreef ik al over de behandeling van als je thuis een neusbloeding krijgt. Maar als de bloeding niet stopt, wat dan? Geen paniek, zei mijn leermeester. Paniek verhoogt de bloeddruk en dat is nu juist wat je niet wil. Creëer rust en laat de patiënt schone kleding aantrekken.
Er is een groot verschil tussen een neusbloeding voorin de neus of meer naar achteren. Als KNO-arts maakt je hart direct een sprongetje van blijdschap als je direct voorin het bloedende vaatje ziet. Appeltje eitje. De patiënt en ik zijn hier snel mee klaar.

Branden

Een niet stoppende neusbloeding voorin de neus los je op door het bloedende bloedvaatje te verwijderen. Dat gebeurt met zuur of elektra nadat het bewuste plekje is verdoofd en afgeslonken met xylometazoline (een stofje dat bloedvaatjes laat dichtgaan). Het inwerken van de verdoving duurt een half uur en maakt het slijmvlies gevoelloos. Bij een gestopte bloeding kan met een etsende (sterk zure) vloeistof het zwakke bloedvaatje worden dicht- en tegelijkertijd ook weggebrand worden. Bij een nog bloedend vaatje kan gericht stroom worden gegeven ter plaatse van het zwakke bloedvaatje, met hetzelfde gevolg als bij etsing onder het motto: een weggebrand vat kan niet meer bloeden.

Neustampon

Is de bloeding niet direct zichtbaar en loopt er eigenlijk meer bloed via de mond dan de neus naar buiten dan gaat het meestal om een bloedend vat achterin de neus bij een oudere patiënt met hoge bloeddruk en/of een bloedverdunner. Kleine slagadertjes in het slijmvlies gaan dan diep in de neus kapot en de hypertensie en bloedverdunner voorkomen spontane dichting. Alleen een KNO-arts kan dat oplossen.

Met behulp van een kijkbuisje (nasendoscoop) wordt bekeken of de bloeding benaderbaar is voor elektrocoagulatie (dichtbranden) of dat er met tegendruk gewerkt moet worden. Er wordt dan een goed gepositioneerde neustampon geplaatst. Deze tampon moet drie dagen blijven zitten. Dit geeft de natuur de kans om het bloedvaatje af te sluiten en een internist en/of cardioloog iets te laten doen aan de bloeddruk en de stolling. O ja, een tampon wordt door de KNO-arts nooit verwijderd in het weekeinde…

Peuteren

In zeldzame gevallen is zelfs narcose nodig om de bovenbeschreven handelingen uit te voeren. Denk daarbij aan jonge kinderen en bloedingsplaatsen op extreem moeilijke plekken. Over het plaatsen van een Bellocqtampon vertel ik niets, want dan durft u nooit meer een KNO-arts te bezoeken.

Na de behandeling worden adviezen meegegeven over neuspeuterverbod, vermijden van bloeddrukverhogende acties (de vloer dweilen bijvoorbeeld), persen, bloeddrukpillen en bloedverdunners. De huisarts laten weten dat het gelukt is de bloeding te stoppen is ook altijd een leuke taak voor patiënt en KNO-arts…

Een neustampon wordt door de KNO-arts nooit verwijderd in het weekeinde…

Over de columnist: Jan van der Borden was 31 jaar lang KNO-arts in het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam-Noord. Nu is hij ook eigenaar van Miocrates dat voor zorgprofessionals websites bouwt, zoals voor de Nederlandse KNO-vereniging waarvan hij erelid is. Op dit moment bouwt hij neus.nu uit tot hét platform voor de neus. Zijn hobby is onder meer de historie van de Nederlandse KNO-heelkunde blootleggen.

Lees hier ook de twee andere delen uit dit drieluik over bloedneuzen: