Een ode aan – De dokter die alleen maar zijn medische plicht deed

De dokter die alleen maar zijn medische plicht deed

Een vage vingerafdruk door nauwelijks aangeraakte rode stempelinkt. Van een man die alleen maar – goedbedoeld en vaderlandslievend – had willen waarschuwen voor een mogelijk gevaarlijk ‘sars-achtig’ virus dat de gezondheid van ‘duizenden mensen, misschien wel meer…’ in zijn land zou kunnen bedreigen.

Op vrijdagmorgen 3 januari drukt 34-jarige Li Wenliang, oogarts te Wuhan, nerveus zijn slanke wijsvinger op de hem aangewezen plek van de aanmaningsbrief. Om erger te voorkomen. Zojuist is hij thuis van zijn bed gelicht, aangehouden – zijn gezin in paniek achterlatend – en stevig ondervraagd op het politiebureau van Wuhan, de ruim elf miljoen inwoners tellende hoofdstad van de Chinese provincie Hubei. Benaderd als een opruier, een leugenaar, een fantast, een dissident – en ook als zodanig behandeld, ja zelfs fors onder druk gezet. Want hij had de ‘sociale orde’ verstoord met het zaaien van paniek, luidt de beschuldiging.

Bekentenis

Dokter Li kán niet anders dan zwichten voor de druk van deze overmacht aan kwaaddenkende politiefunctionarissen en door complottheorieën geobsedeerde leden van de plaatselijke afdeling van de communistische partij. Ook al zag hij het als zijn plicht als medicus te wijzen op mogelijke gezondheidsgevaren. Maar die argumenten zijn aan dovemansoren gericht: ze willen zijn bekentenis, omdat hij zich  ‘niet aan de regels van de staat heeft gehouden’.

Er dreigt vervolging bij herhaling, dat risico kan hij niet nemen. De jonge medicus heeft immers een vrouw en een kind en een tweede baby op komst. Met zijn ‘fingerprint’ verklaart hij dan ook ‘schuldig te zijn aan het verspreiden van valse geruchten over een op SARS gelijkend virus’, gesignaleerd bij zeven patiënten die ernstig ziek waren en in het centrale ziekenhuis lagen waar hij werkt.

Zijn melding op internet was bedoeld als een ‘collegiale toetsing’ en als waarschuwing aan zijn internetvrienden en hun families

Li Wenliang had daags ervoor een melding gedaan in een besloten groep met medische studiegenoten op Weibo, de Chinese uitvoering van Twitter. Het was bedoeld als een ‘collegiale toetsing’ en als waarschuwing aan deze internetvrienden en hun families, om toch vooral voorzichtig te zijn en beschermende maatregelen tegen dit virus te nemen. Niet lang daarna wordt hij gearresteerd. Onder zijn vingerprofiel op de aanmaningsbrief, waarmee hij belooft zich voortaan te onthouden van ‘stemmingmakerij’, prijken twee stevige afdrukken in rood van aanwezige ‘getuigen’, politiemensen. Onderaan de verklaring dreigt een gedrukte ster met maatregelen.

Trauma

Vier dagen later raakt Li Wenliang, eerst ongemerkt, in het ziekenhuis geïnfecteerd met het coronavirus dat hij vanwege de gelijkenissen voor het sars-virus heeft aangezien toen hij het onder de microscoop gadesloeg. Sars is voor China nog altijd een trauma. Een maand later is ook dokter Li dood, net als verschillende van zijn patiënten. Na een korte lijdensweg van hevige koorts en uiteindelijk verstikkende ademnood. Op zijn allerlaatste selfies toonde hij zichzelf eerst met een mondmasker, wat later met een zuurstofmasker. Niemand van de overheid en diens paladijnen die naar hem had luisterede toen hij wilde waarschuwen voor de kwaadaardigheid van dit nieuwe (sars)virus. Er moest het zwijgen toe worden gedaan, oordeelde het Gezag’.

Hun verdriet is onbeschrijflijk, maar zijn kinderen zullen op een dag horen dat hun vader een held van het Chinese volk was.

Li Wenliang zwijgt nu inderdaad. Sinds vorige week vrijdag 7 februari. Voor altijd. De nieuwe variant van het coronavirus die hij met eigen ogen had waargenomen werd óók zijn ondergang net als voor de bijna duizend lotgenoten die er inmiddels aan zijn bezweken. Zijn gezin zal hem nooit meer zien. De geboorte van de baby zal vaderloos verlopen, zijn kinderen zal hij nimmer zien opgroeien. Hun verdriet is onbeschrijflijk, maar zijn kinderen zullen op een dag horen dat hun vader een held van het Chinese volk was.

Want Li’s oprechte waarschuwing voor de onvoorstelbare ellende waarin China nu verkeert, heeft de ogen van miljoenen geopend. Overal klinkt zijn naam, worden in het openbaar afscheidsteksten geschreven, zelfs in de sneeuw van een talud langs een verlaten snelweg: ‘Vaarwel, Li Wenliang’. Geëmotioneerde Chinezen vertellen in (gedurfde) interviews met westerse nieuwsmedia dat dokter Li ,,een groot verantwoordelijkheidsgevoel heeft getoond voor de samenleving”, dat hij ,,eerlijk en trouw” was, dat hij ,,zijn leven voor ons heeft gegeven. Voor ons… gewone mensen.”

China heeft een nieuwe volksheld, waar de machthebbers jaloers op zullen zijn.

China heeft een nieuwe volksheld, waar de machthebbers jaloers op zullen zijn. Een gewone dokter, te jong nog om te sterven, die zijn plicht deed als medicus. Een oogarts die China (en de wereld) mogelijk voor veel ellende had kunnen behoeden.

Afgelopen zaterdag waarschuwde de Wereldgezondheidsorganisatie WHO voor ,,trollen, die op het internet geruchten in de wereld brengen over complottheorieën waardoor de bestrijding van het coronavirus wordt bemoeilijkt”. Dr. Tedros, directeur-generaal van de WHO,  citeerde daarbij de kop van de Britse krant The Guardian van die dag, die luidde: ‘Verkeerde informatie over het coronavirus is misschien wel het meest besmettelijke van al.’ (Misinformation on the coronavirus might be the most contagious thing about it).

Li Wenliang-virus

Velen hadden hem daar graag aan toe horen voegen: ,,Of een systeem dat haar eigen burgers niet vertrouwt, zelfs oprechte dokters monddood maakt waardoor goede, betrouwbare medische informatie niet naar buiten komt. Met alle gevolgen van dien…” Het zou de WHO sieren als het nieuwe coronavirus ‘2019-CnOv’ uiteindelijke naam van Li Wenliang krijgt.

De aanmaningsbrief van de politie in Wuhan die dr. Li Wenliang moest signeren met zijn vingerafdruk. Beeld: Wikipedia 

Beelden van selfies die dr. Li maakte toen hij nog gezond was, en kort voor hij stierf. Beeld: Twitter