Covid krijgt de zenuwen

Jan van der Borden was tot 02-02-2020 KNO-arts in het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam-Noord. Een datum om afscheid te nemen van 31 jaar KNO-arts-zijn was al in 2016 bedacht vanwege het cijferpalindroom. Naast KNO-arts is Van der Borden eigenaar van Miocrates dat voor zorgprofessionals websites bouwt, zoals voor de Nederlandse KNO-vereniging waarvan hij erelid is. Op dit moment bouwt hij neus.nu uit tot hét platform voor de neus. Zijn hobby is onder meer de historie van de Nederlandse KNO-heelkunde blootleggen, daarvoor is nu alle tijd.

Opeens bedacht ik me dat ook het coronavirus steeds ook zenuwen lijkt te beschadigen. Wat doet dit virus met onze zenuwen?

Beeld: Pixabay/Gerd Altmann

Covid krijgt de zenuwen

Tijdens het lesgeven aan doktersassistenten op ROC TOP, een mbo-instelling in Amsterdam, was onlangs multiple sclerose (MS) het onderwerp. Ik legde uit wat een nare aandoening deze ziekte van het centraal zenuwstelsel is en hoe die verloopt.

Een verband leggend tussen MS en Covid-19 realiseerde ik me dat MS-patiënten door een virale infectie zo maar een ‘schub’ (spreek uit: sjoep) kunnen krijgen. Een schub treedt op als er nieuwe MS-klachten ontstaan en/of bestaande klachten sterk toenemen en als die klachten langer aanhouden dan 24 uur.

Ook kunnen koorts of een infectie bestaande klachten verergeren, maar dat wordt dan geen schub genoemd.

Maar schub of geen schub, verergering van klachten door een Covid-19-infectie dreigt bij MS-patiënten. Inenting van deze kwetsbare groep moet dan ook snel gebeuren.

KNO-arts

Opeens bedacht ik me dat ook het coronavirus steeds ook zenuwen lijkt te beschadigen. Want hoeveel mensen klagen na een Covid-infectie wel niet over vermoeidheid en slechte prikkelverwerking met vergeetachtigheid en traagheid in het denken, nog maanden na de infectie?

Wat doet dit virus met onze zenuwen? Met reuk doet het iets, maar daar lijkt steeds meer een ander idee over te bestaan: dat het te maken heeft met steuncellen in het neusslijmvlies vlak bij de reukzenuwuiteinden. Is er dan geen andere zenuwschade gevonden? Daarvoor zullen we ons oor bij zintuigspecialisten te luister moeten leggen: de KNO-arts.

KNO-artsen hebben het in het afgelopen jaar druk gehad met reuk- en smaakstoornissen. Niet alleen het wegvallen van reuk (anosmie), maar ook anders ruiken (kakosmie of fantosmie) is een probleem voor Covid-patiënten. Voorkómen van schade ten aanzien van de reuk en de smaak hebben zij niet. Wel schreef ik al eerder over de behandeling met reuktraining bij en reukstoornis die zo vroeg mogelijk moet beginnen.

Hoe begon dat in maart 2020 ook alweer met reukproblemen? Eerst was er het idee van: iedere virale infectie, zoals griep, kan een tijdelijke reukstoornis veroorzaken. ‘Corona is griep’, veronderstelden sommigen. Dus reukstoornissen zijn waarschijnlijk. Maar de tijdelijke reukstoornis werd in heel veel gevallen langdurig en soms zelfs blijvend. Ook werd duidelijk dat een reukprobleem wel eens het eerste en enige signaal van corona zou kunnen zijn. Zoveel nieuwe inzichten in één jaar tijd.

Covid en het oor

Een paar maanden geleden verschenen in de internationale medische literatuur ook berichten over duizeligheid, oorsuis- en gehoorproblemen in relatie tot Covid-19. Het lijkt of zich daar een patroon ontwikkelt dat vergelijkbaar is met de aanvang van de reukproblemen een jaar geleden. Er is mogelijk meer aan de hand.

Dat valt KNO-artsen in Nederland ook op, getuige bijvoorbeeld een artikel in de Leeuwarder Courant van 12 april waarin KNO-arts Wagenaar vertelt over toename van oorproblemen sedert corona.

Het zou mij dan ook niets verbazen dat er iets verandert in het zenuwweefsel of de omgeving van zenuwuiteinden van veel coronapatiënten, met als gevolg niet alleen blijvende schade aan de reuk, maar ook aan andere zenuwen (gehoor en evenwicht). Dus niet alleen MS-patiënten, maar ook gezonde en jonge mensen moeten zich (blijven) realiseren dat corona géén griepje is.