Brokgevoel

Jan van der Borden was 31 jaar lang KNO-arts in het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam-Noord. Nu is hij ook eigenaar van Miocrates dat voor zorgprofessionals websites bouwt, zoals voor de Nederlandse KNO-vereniging waarvan hij erelid is. Op dit moment bouwt hij neus.nu uit tot hét platform voor de neus. Zijn hobby is onder meer de historie van de Nederlandse KNO-heelkunde blootleggen.

Brokgevoel

Je hebt verdriet of stress en dan is daar die brok in je keel. Een vervelend gevoel, maar het is duidelijk waardoor het komt. Zakt het verdriet of verdwijnt de stress, dan is de brok weg.

Een paar dagen geleden had ik last van een brok in mijn keel, maar geen stress of emotie. Wat was er achtergebleven in mijn keel, dat zo’n irritatie gaf? Schrapen, hoesten en veel water drinken hielp niet. Ik kon niet bedenken waardoor dat gevoel uit het niets opkwam. Geen vis gegeten, mij niet verslikt en ik had verder geen andere klachten.

In deze tijd opeens gaan niezen, een snotneus hebben of keelpijn krijgen, wekt meteen onrust. Zal het niet het begin van een Covid-infectie zijn? Gelukkig duren dat soort klachten meestal maar kort en is snel duidelijk dat het om irritatie gaat. Maar dat is niet altijd het geval….

Speeksel

Komt keelpijn of het gevoel dat er iets in de keel zit vaak voor? Ja, dat komt in ieder mensenleven wel een keer voor. Bij sommige mensen uiteraard meer dan bij anderen. Mensen met een stoornis in de speekselhuishouding bijvoorbeeld hebben hier veel vaker last van. Slijmvlies van de bovenste luchtweg droogt dan te snel op en dat geeft snel een onaangenaam gevoel met irritatie, branderigheid, kriebel en keelpijn en het gevoel of er iets in de keel zit wat er niet hoort. Een arts zal zeggen: een brok- of globusgevoel. Naast een syndroom, zoals Sjögren, hebben ook radiotherapiepatiënten deze klacht als bijwerking.

Iedere schraap zal de geïrriteerde plek in het slijmvlies opnieuw meer irriteren en een ‘schaafwondje’ in het slijmvlies veroorzaken.

De grootste groep met klachten van een brokgevoel zijn echter verder gezonde mensen. De klacht gaat altijd vanzelf weer over en duurt langer als er meer de aandacht op gevestigd wordt met als gevolg schrapen. Gedacht wordt dat schrapen het gevoel van iets vreemds in de keel kan wegwerken. Dit werkt juist contraproductief. Iedere schraap zal de geïrriteerde plek in het slijmvlies opnieuw meer irriteren en een ‘schaafwondje’ in het slijmvlies veroorzaken en dus ongewenst de klacht onderhouden. Er is namelijk echt maar weinig aan de hand. Er is een klein slijmvliesgebiedje in de keel geïrriteerd geraakt, gezwollen en/of te droog geworden: zeg maar geschaafd. Door de vele gevoelszenuwen in dat gebied, nodig voor een ongecompliceerde voedselpassage, geeft het het gevoel van een enorme beschadiging.

Gewichtsverlies

Een arts die op zijn spreekuur een patiënt met deze klacht ziet, zal veelal denken: dat is een globusklacht en ’t zal weer vanzelf overgaan. Goede uitleg met goede adviezen zal de klachtenduur inderdaad beperken. Máár als de klacht langer dan 6 weken duurt zal altijd een nader onderzoek van de keel moeten volgen. Dat betekent in Nederland verwijzing naar een KNO-arts. Deze zal met een flexibele endoscoop (kijkslangetje) de keel nader onderzoeken en met name ook aandacht hebben voor bijkomende klachten, zoals onbedoeld gewichtsverlies, slikpijn, voedselpassagebelemmering en opgeven van bloed. Bij verdenking op een serieuze aandoening (kwaadaardigheid) van de bovenste lucht- en voedselweg zal dit met kijkonderzoek worden bevestigd en zal verdere behandeling worden voorgesteld in een centrum waar men kwaadaardigheid behandelt. Wanneer geen zichtbare afwijkingen worden gevonden, zal advies volgen hoe om te gaan met deze globusklacht.

Neuriën

De behandeling van een brokgevoel bestaat uit neuriën (zoemen). Daardoor trilt het slijm geleidelijker over het (droge) schaafwondje van het slijmvlies heen. Wanneer u zich bewust kunt maken dat u schraapt en dat vervolgens probeert te vervangen door neuriën, dan krijgt u uw klacht onder controle.

Toch bijzonder dat mijn brokgevoel van vorige week door mijzelf niet meteen op de juiste manier werd behandeld. Kennelijk is het toch lastig om te bedenken dat een kleine slijmvliesbeschadiging dit uiterst vervelende gevoel kan geven en dat het met schrapen niet overgaat, maar juist verergert. Pas toen ik bij bezinning kwam en het juiste deed: neuriën, was het binnen een uurtje over. Zo snel kan dat dus. Maak er gebruik van!