Wendela: ‘Zielsblij dat iemand mij stamcellen gaf om mijn leukemie te overleven’

Wendela Manting (53) stelde een blijvende online muzieklijst samen, gebaseerd op ‘de smaak van een meisje van begin twintig’ als eerbetoon aan haar donor.

DEN HAAG/LEIDEN – “En…?”, vroeg een verpleegkundige van het Leidse universiteitsziekenhuis, kort voordat de stamceltransplantatie zou beginnen bij Wendela Manting uit Den Haag, bij wie een half jaar eerder acute leukemie, een vorm van bloedkanker, was vastgesteld. “Heb je voor straks, als de cellen binnen lopen, nog iets speciaals gepland?”  

Het was een vraag waar Wendela, nu 53 jaar, een beetje door overvallen werd, gefocust als ze was op de medische handeling waar ze al zo lang op wachtte. “Iets speciaals? Wat moest ik antwoorden? Ik lag gewoon in m’n ziekenhuisbed te wachten op de dingen die komen gingen. Eigenlijk lag ik klaar voor de artsen en verpleging.”

Champagne

Er waren ontvangers van stamcellen, zo werd haar verteld, die aan de champagne gingen, om dat bijzondere moment van de transplantatie te vieren. Want dát was het ontegenzeggelijk: cruciaal, bepalend voor een vervolg van het leven… of niet. Ook waren er die familie en vrienden om zich heen verzamelden. Met z’n allen, gezeten rond het bed in de patiëntenkamer, beleefden ze het instromen van de cellen van een donor, die zich misschien wel onder hen bevond.

Tekst leest door onder foto

Wendela Manting tijdens haar maandenlange verblijf in het HagaZiekenhuis, waar ze naar verluidt zo’n dertig bloedtransfusies kreeg.

Maar Wendela? Ze lag na een week voorbereiding in het ziekenhuis klaar voor de behandeling op 29 maart 2022, en was bepaald niet zonder emoties. “Het betekende immers een kantelmoment in mijn ziekte, waarbij ik zonder deze stamcellen geen kans op overleving zou hebben.” Toch had ook zij iets speciaals, iets ‘kleins’ georganiseerd – mogelijk zonder te beseffen hoe bijzonder dit was.

Muzieklijst

Haar donor bleek een onbekende vrouw van begin 20 jaar, met wie rechtstreeks contact niet mogelijk was. “Bedanken kon ik haar daardoor niet…” Wendela deed het anders, ze stelde een muzieklijst op Spotify samen met, naar ze vertelt, “muziek die meisjes van 20 jaar zouden kiezen”. Muziek als eerbetoon aan haar donor, om haar stamcellen te verwelkomen.

Met Welcome dear cells heette Wendela de donor-stamcellen welkom in haar lichaam

‘Welcome dear cells…’ heet de lijst met inmiddels 168 songs, gekozen door opgroeiende dochters van familieleden, collega’s en bekenden. “Ik had bekenden met dochters in die leeftijd gevraagd wat voor muziek zíj mooi vonden, waarnaar zij graag luisterden. Tijdens de transplantatie van de cellen heb ik muziek van de lijst gedraaid. Zoals ‘Over the Rainbow’ van de Amerikaans-Hawaiiaanse zanger Israel Kamakawiwo’ole, ‘Here Comes The Sun’ van The Beatles en het ontroerende ‘Don’t Give Up On Me’ (uit de film Five Feet Apart) van singer-songwriter Andy Grammar. Die songs kwamen echt bij me ‘binnen’. Uit alle hoeken en gaten vulden mensen mijn lijst. Heel bijzonder, heel eclectisch ook. Nog dagelijks draai ik muziek van de lijst, mijn donorcellen voelen zich er wel bij.”

Jonge vrouw

Geruime tijd voordat ze daadwerkelijk haar stamcellen kreeg, werd Wendela al van het bestaan van haar donor op de hoogte gesteld. “Er werd me eind december 2021 al verteld dat er een geschikte donor voor me gevonden was. ‘Een jonge vrouw’. Ook zij werd alleen in kennis gesteld dat er een ontvanger was. Maar geen naam, geen land, geen woonplaats, voor geen van beiden. Alleen maar dat de stamcellen die zij zou doneren zouden worden toegediend aan een patiënt.”

Tekst leest verder onder foto

Eenzaam beeld tijdens de coronapandemie in het HagaZiekenhuis. Bezoek werd beperkt, ook voor Wendela Manting.  

Stamcellen kon Wendela Manting helaas niet via haar broers en zus krijgen. Dat was weliswaar geprobeerd, ze hadden allemaal een onderzoek ondergaan, maar met geen van hen was er een ‘match’. “Erg verdrietig was dat”, zegt Wendela, en de teleurstelling is nog steeds aanwezig in haar stem. “Toen ik ziek werd, en in september 2021 de diagnose werd gesteld, wilden alle drie meteen stamcellen afstaan, ze stonden er open voor. Maar uiteindelijk was ik aangewezen op de stamcellen van een ander.” In de dagen na de transplantatie, het inlopen van andermans cellen,  beheersten koortsaanvallen en rillingen haar. “Toch was dat de enige reactie – van het afweersysteem – die ik heb ervaren. Daar is het ook bij gebleven. De cellen werden gelukkig al snel geaccepteerd door mijn lichaam.”

Zielsblij

Het gaat inmiddels goed met Wendela. Duidelijk verkeert ze in een opwaartse lijn na een periode van grote ellende waarin ze erg ziek was, maanden in het HagaZiekenhuis In Den Haag verbleef, daar geplaagd werd door een bacteriële infectie, drie chemokuren kreeg (“Om de foute cellen uit mijn bloed te vernietigen”), kort werd bestraald en na de stamceltransplantatie, eind maart 2022 in het LUMC in Leiden, enkele weken later naar huis mocht. Sindsdien is ze aan het revalideren. En zelfs heeft ze weer een begin gemaakt met haar werk als ‘communicatie manager’ bij een energiebedrijf.

“Ik ben zielsblij dat er iemand in de wereld is, die, zonder te weten wie ik ben, mij een kans heeft gegeven om mijn leukemie te overleven. Uiteindelijk heb ik een volledig geanonimiseerd bedankje geschreven, zonder aanwijzingen of verwijzingen. Ik ben haar dankbaar. Evenals voor de zorg in het HagaZiekenhuis en het Leids Universitair Medisch Centrum. Ik ben geweldig opgevangen, liefdevol verzorgd en heel kundig behandeld. Ook de artsen en verpleegkundigen ben ik dankbaar, we mogen trots zijn op onze zorg.”

Erg verdrietig waren we dat ik geen stamcellen kon krijgen van mijn broers en zus. Dat was wel geprobeerd, maar met geen van hen was een match…

Wat zijn stamcellen? Stamcellen verschillen op een bijzondere manier van andere cellen in ons lichaam. Anders dan een hartcel of een botcel hebben zij nog geen ‘specialisme’, en kunnen zich nog delen en zó cellen produceren die zich kunnen ontwikkelen tot cellen met één specifieke functie. Stamcellen kunnen álle typen cellen worden, zoals levercellen, huidcellen of bloedcellen. Stamcellen zijn dus cellen die nieuwe cellen voortbrengen. Ze komen voort in de beenmergholtes van onze botten. Een soort stamcel dat zich bezig houdt met de maak van cellen in het bloed is de bloedstamcel. Deze bloed vormende stamcellen maken alle cellen die je in je bloed kunt vinden: rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes (trombocyten). In feite zijn stamcellen een soort bloedproductiefabrieken.

• Hoe werkt stamceldonatie? Je kunt stamcellen op twee manieren doneren: via het bloed of via het beenmerg. Als je eenmaal stamceldonor bent, is de kans dat je wordt opgeroepen klein. Als jij een match bent met een patiënt nemen wij contact met je op. Pas dan volgt – na uitgebreide voorlichting en (medische) keuring – de daadwerkelijke donatie van de stamcellen.
• Waarom stamceldonor worden? Als stamceldonor kun je een leven redden. Voor patiënten met een vorm van bloedkanker, zoals leukemie, zijn stamcellen van een donor vaak de laatste kans op leven. Jij kan iemand die kans geven door je aan te melden als stamceldonor!

Nadere inlichtingen en aanmeldingen: www.matchis.nl 

Wendela Manting na de stamceltransplantatie: “Een medepatiënt deed een 21 km-run voor Matchis op zijn eerste stamcelverjaardag. Ik was goed genoeg om de laatste 5,5km mee te rennen, en dat gaf veel energie. We gaan weer ‘Onvermoeid vooruit’!” Alle foto’s uit familiearchief