Weggelegd Alzheimer-medicijn in de herkansing?

Een beloftevol – maar eerder dit jaar afgeschreven – middel tegen Alzheimer-dementie gaat misschien in de herkansing. Biotechbedrijf Biogen heeft aangekondigd dat de remmer ‘Aducanumab’ mogelijk opnieuw ter goedkeuring en registratie wordt aangeboden bij de Amerikaanse farmawaakhond FDA.

Op dit nieuws, vandaag wereldkundig gemaakt door topman Michel Vounatsos van Biogen, is alom met verrassing en ook verbazing gereageerd.

Naasten van Alzheimer-patiënten over de hele wereld houden de adem in, en hopen vurig dat het middel er uiteindelijk toch gaat komen. Critici, die op zichzelf de komst van een goed werkend middel tegen deze vorm van dementie vanzelfsprekend zouden toejuichen, menen dat er wellicht een addertje onder het gras zit.

‘Want, zó het middel al een effect heeft’, klinkt het hier en daar enigszins cynisch, ‘dan is het wel dat  het aandeel Biogen op Wall Street met bijna 40 procent omhoog schoot naar 309 dollar’. In één keer nam de beurswaarde van het bedrijf uit Cambridge, Massachusetts (VS) weer toe met maar liefst 16 miljard dollar.

Het moment van het aangekondigde verzoek om goedkeuring/herregistratie wordt door deze critici dan ook als ‘strategisch uitgekiend’ beschouwd.

Vorig jaar nog maakte concurrent Pfizer bekend te stoppen met het onderzoek naar de behandeling van Alzheimer. Het had ‘te weinig opgeleverd’, meldde dit concern. Het bleek een slag in het gezicht van patiënten en behandelaars wereldwijd. Ook farmareuzen als Roche en het kleinere Novartis stopten vervolgens hún onderzoek naar dementiemiddelen.

Biogen legde dit voorjaar zijn kandidaat-medicijn terzijde, dan wel op de plank nadat een team van experts vragen had gesteld bij de ‘efficiënty van Aducanumab’; het middel zou onvoldoende tot geen effect hebben. Die beslissing kostte Biogen toen 18 miljard dollar (…) aan beurswaarde. Thans is dat verlies door de nieuwe beurscijfers gedecimeerd.

Nu ook de concurrentie andere interesses had dan Alzheimer-dementie, het daarmee stil was in het alzheimeronderzoek, komt Biogen met deze opmerkelijke stap. Volgens ‘chief executive officer’ Michel Vounatsos keert zijn bedrijf nu daarin terug op basis van ,,een nieuwe analyse van een grotere set data van testresultaten”.

Topman van Biogen: Patiënten staan ​​voorop bij al onze beslissingen.

Vounatsos stelt met nadruk dat het besluit van de herkansing grotendeels is ingegeven ,,door te doen dat wat goed is voor patiënten. Zij staan ​​voorop bij al onze beslissingen”, zei hij tegen persbureau Reuters. En: ,,De ziekte van Alzheimer wordt de wereldwijde volksgezondheidscrisis van de 21ste eeuw. Naar schatting leven wereldwijd 50 miljoen mensen met de ziekte van Alzheimer of andere vormen van dementie. De inzet is nog nooit zo hoog geweest, noch ons gevoel van urgentie.”

In Nederland gaat het om 160.000 tot 190.000 mensen met deze ziekte. Alzheimer is een progressieve neurologische aandoening, waarbij patiënten problemen krijgen met hun geheugen en dagelijkse vaardigheden, waardoor zij uiteindelijk hun onafhankelijkheid verliezen.

Biogen geeft in een perscommuniqué aan dat uit nieuwe testresultaten is gebleken dat patiënten die het middel kregen minder snel achteruit gingen in hun geheugen en andere mentale functies. Ook bij andere tests, zoals het uitvoeren van dagelijkse handelingen, bleek de achteruitgang afgeremd vergeleken met patiënten die een ‘placebo’, een middel zonder werking, kregen.

Moleculair bioloog en Alzheimer-expert prof. dr. Christine Van Broeckhoven van de Universiteit Antwerpen gelooft daar niet in: ,,We moeten mensen niks wijsmaken: alzheimermiddelen werken niet op het geheugen”, zei zij vorige week nog in de Vlaamse zakenkrant De Tijd. Alzheimer Nederland reageert evenwel verheugd op het nieuws van vandaag. ,,Dit is hopelijk een belangrijke stap in het onderzoek naar Alzheimer”, zegt directeur Gerjoke Wilmink. ,,Een aanzet op weg naar het genezen of voorkomen van deze ziekte.”

Ofwel, de ‘reanimatie’ van Aducanumab is nog omgeven met tal van onzekerheden. Als Biogen voorjaar 2020 de aanvraag voor goedkeuring en herregistratie daadwerkelijk indient bij de Food and Drug Administration (FDA), dan is het nog maar de vraag of het verzochte ‘groene licht’ er ook komt. Als het gunstig uitpakt, dan is volgens het financieel persagentschap Bloomberg sprake van ‘de meest dramatische ommekeer in de geschiedenis van geneesmiddelenonderzoek’.

Als, als, als…

Redenen voor patiënten, hun naasten en behandelaars om uiterst terughoudend te zijn in hun euforie. Het middel is er nog (lang) niet…