Onderzoek: ‘Wees behoedzaam met het gebruik van maagzuurremmers’

Apothekers verstrekken jaarlijks aan 3 miljoen mensen – eens of vaker – een maagzuurremmer.

AMSTERDAM – Mensen die maagzuurremmers gebruiken, hebben een hoger risico op multiresistente bacteriën in hun darmen. Dat concludeert Roel Willems, arts-onderzoeker Medische Microbiologie en Infectiepreventie van Amsterdam UMC. ‘Multiresistent’ wil zeggen dat deze bacteriën ongevoelig zijn geworden voor mogelijk een groot aantal antibiotica.

De resultaten van het onderzoek van Willems zijn gepubliceerd in het medisch-wetenschappelijke tijdschrift JAMA Internal Medicine. ,,Personen met multiresistente darmbacteriën (ofwel darmkolonisatie) noemen we dragers”, zegt Willems. ,,Dragers kunnen andere personen besmetten – bijvoorbeeld bij slechte hygiëne – en zo bijdragen aan de verspreiding van multiresistente darmbacteriën.”

Maagschade

Een groot deel van de Nederlandse bevolking gebruikt maagzuurremmers. Uit een studie van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) over 2016 blijkt dat apothekers dat jaar aan 3,1 miljoen mensen één keer of vaker per jaar een maagzuurremmer verstrekten. Maagzuurremmers zijn niet alleen in Nederland maar wereldwijd één van de meest voorgeschreven medicijnen. Ze worden om verschillende redenen voorgeschreven. Bijvoorbeeld bij maagklachten (zoals brandend maagzuur) en maag- of darmzweren. Ook worden deze middelen gegeven als maagbescherming voor patiënten die bijvoorbeeld chronisch pijnstillers gebruiken en daardoor meer kans hebben op maagschade.

Onderzoeker Roel Willems (Amsterdam UMC): We weten niet precies of de indicatie voor het gebruik van maagzuurremmers altijd juist is.

Amsterdam UMC-onderzoeker Roel Willems: ,,Maagzuurremmers worden echter te vaak voorgeschreven zonder duidelijke indicatie. Bovendien zijn deze middelen zonder recept verkrijgbaar, waardoor er minder toezicht is. We weten dus niet precies of de indicatie voor het gebruik juist is.” Al met al werkt het vrij zeker ‘overgebruik’ in de hand, aldus Willems. Iedereen kan een infectie met een multiresistente bacterie oplopen. ,,Al is de kans groter voor mensen met een verminderde weerstand omdat zij sowieso gevoeliger zijn voor infecties. Een multiresistente infectie is lastiger te behandelen dan een infectie door ‘normale’ bacteriën, omdat multiresistente bacteriën ongevoelig zijn voor de meeste antibiotica.”

Darmkolonisatie

Willems is via een literatuuronderzoek op zoek gegaan naar de relatie tussen het gebruik van maagzuurremmers en het risico op darmkolonisatie met multiresistente bacteriën. In totaal heeft hij 26 bestaande studies bestudeerd (met in totaal 29.382 patiënten, van wie 11.439 – omgerekend: 39 procent – maagzuurremmers gebruikten). Met de resultaten van al deze onderzoeken samen ontdekte hij dat personen die maagzuurremmers slikken een verhoogd risico lopen op darmkolonisatie met multiresistente bacteriën.

Roel Willems denkt dat een vermindering van het gebruik van maagzuurremmers in Nederland kan bijdragen aan preventie van multiresistente bacteriën in de darmen. Maagzuur vormt namelijk een belangrijke barrière tegen bacteriën: de meeste bacteriën overleven een zuur milieu niet en bereiken de darm normaal gesproken niet. Doordat maagzuurremmers de aanmaak van het zuur afremmen, krijgen bacteriën meer kans om tot de darmen door te dringen, met alle gevolgen van dien.

Onderzoek heeft daarnaast aangetoond dat maagzuurremmers de samenstelling van de bacteriën in de darm kunnen verstoren. Willems: ,,Dit is zorgwekkend, omdat microbiota (ook wel darmflora: alle bacteriën samen) weerstand kunnen bieden tegen ongezonde bacteriën die van buitenaf de darm bereiken en de darm proberen te koloniseren.”

Bron: https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2761273