Nog geen 13-wekenecho bij zwangerschap

Zijn zwangeren gebaat bij een vroege diagnose van sommige ernstige aangeboren afwijkingen?

LEIDEN – De vroege standaard-echo bij een ‘prille’ zwangerschap van 13 weken komt er voorlopig niet. Het kan nog wel enige jaren duren voordat deze prenatale screening wordt ingevoerd in Nederland. Dat valt op te maken uit de start van een omvangrijk nationaal onderzoek onder gynaecologen, echoscopisten, ethici, methodologen en gezondheidswetenschappers. 

Dit ‘consortium’ wil de komende vier jaar vragen beantwoorden die de meerwaarde van deze screening voor de zwangere vrouw moeten  aantonen. Pas daarna zal de minister van Volksgezondheid (VWS ) beslissen of de 13-wekenecho definitief ingevoerd zal worden in het nationale bevolkingsonderzoek prenatale screening.

Toegankelijk

Eerder al adviseerden zowel het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) als de Gezondheidsraad om deze extra echo toegankelijk te maken voor alle zwangeren. Hiervoor hoeven ze geen eigen bijdrage te betalen, adviseerde het RIVM precies een jaar geleden, eind mei 2019, in de Verkenning 13 weken echo . Om ongeveer het moment te kunnen bepalen waarop de zwangerschap plaatsvindt krijgen vrouwen momenteel rond 10 weken zwangerschap een echo.

In het huidige prenatale screeningsprogramma kunnen zwangere vrouwen die dit willen rond 20 weken laten onderzoeken of hun kind lichamelijke afwijkingen heeft. Met een 13-wekenecho kan een deel van deze eventuele afwijkingen bij het ongeboren kind eerder worden ontdekt. Er zijn echter veel twijfels over nut en noodzaak van deze 7 weken eerdere echo.

Kan een 13-wekenecho voor alle Nederlandse zwangeren misschien angst en onrust teweeg brengen?

Zo is het bijvoorbeeld de vraag of zo’n extra echo voor alle Nederlandse zwangeren niet ook angst en onrust teweeg kunnen brengen door bijvoorbeeld bevindingen met een onduidelijke betekenis. Ook is het nog niet bekend of aangeboren afwijkingen, waarvan de eerste tekenen al zichtbaar zijn rond 13 weken, al zo duidelijk zijn dat de prognose met zekerheid vastgesteld kan worden. Het onderzoek zal zich richten op de testeigenschappen van de echo, de uitkomsten van de zwangerschappen maar ook op de ervaringen van zwangeren en zorgverleners; evenals de voorwaarden voor invoering.

Voor- en nadelen

Antwoorden op vragen als deze worden de komende jaren geformuleerd in het genoemde onderzoek onder leiding van twee gynaecologen van de academische ziekenhuizen van Leiden en Utrecht, Monique Haak (Leids Universitair Medisch Centrum) en Mireille Bekker (UMC Utrecht). Het doel van hun project is, zo stellen zij, om in kaart te brengen of de voordelen van een extra echo in de zwangerschap opwegen tegen de nadelen.

,,Vanuit het land is de vraag om deze echo toe te voegen aan het nationaal screeningsprogramma groot. Het lijkt daarmee voor de hand te liggen dat zwangeren gebaat zijn bij een vroege diagnose van sommige ernstige aangeboren afwijkingen.” Of dat zo is moet dus nog blijken. Voor het kunnen uitvoeren van de studie is door het financieringsprogramma ZonMW een subsidie van 900.000 euro beschikbaar gesteld.

De twee onderstaande filmpjes geven enig idee wie Monique Haak en Mireille Bekker, de beide onderzoeksleiders, zijn. Hetgeen zij daarin behandelen staat evenwel los van hun onderzoek naar de 13-wekenecho.