Veel nierdialysepatiënten haalden IC niet

Professor Gansevoort: Het is belangrijk om dit soort afwegingen te maken op basis van feiten in plaats van aannames…

GRONINGEN – Aan nierdialysepatiënten in Europa zijn mogelijk overlevingskansen onthouden nadat zij – ondanks hun bijkomende coronabesmetting – niet op een IC-afdeling terecht kwamen. Misschien hoorden ze daar wel thuis, maar artsen meenden dat zij de coronaziekte Covid-19 in combinatie met hun nieraandoening waarschijnlijk toch niet zouden overleven.

Dat beaamt internist prof. dr. R.T. (Ron) Gansevoort, hoogleraar interne geneeskunde in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Hij noemt het pijnlijk dat sommige nierpatiënten buiten de IC-selectie zijn gebleven, toen de epidemie dit voorjaar zijn voorlopig hoogtepunt bereikte.

Pijnlijk

,,Wat we in die allerdrukste periode in de coronacrisis zagen gebeuren was, dat in het bijzonder nierdialysepatiënten niet altijd op de intensive care werden opgenomen. Het leek erop dat artsen dachten dat ze dat niet zouden redden. Maar het is belangrijk om dit soort afwegingen te maken op basis van feiten in plaats van aannames…”

Volgens professor Gansevoort is het in verschillende Europese ziekenhuizen voorgekomen dat dialysepatiënten hierdoor uiteindelijk zijn overleden. Dat is vrij zeker ook in Nederlandse ziekenhuizen gebeurd; hoe vaak is hem echter niet bekend. Gansevoort noemt dit pijnlijk.

Ook in Nederlandse ziekenhuizen overleden nierpatiënten omdat ze niet op de afdeling Intensive Care terecht kwamen.

De ‘weigering’ blijkt uit voorlopige gegevens die zijn aangeleverd door zo’n 200 artsen uit ziekenhuizen in 28 Europese landen. Zij doen mee aan een dit voorjaar door Nederlandse academische centra gestart onderzoek, de zogenoemde ERACODA-studie, om meer te weten te komen over de kansen en risico’s voor nierpatiënten die positief testen met Covid-19.

De universitaire ziekenhuizen van Groningen, Nijmegen en Amsterdam besloten aan het begin van de coronacrisis, toen er nog weinig kennis over het SARS-CoV-2 virus bestond, om structureel gegevens te verzamelen van zoveel mogelijk dialyse en niertransplantatie-afdelingen in Europa. In maart startten ze met de opzet van een databank. Die bevat, naar onderzoekleider Gansevoort nu zegt, inmiddels de gegevens van zo’n 1.600 patiënten met de coronaziekte uit heel Europa. Ongeveer twee derde daarvan is dialysepatiënt en een derde heeft een niertransplantatie achter de rug.

Bergamo

,,Een collega van mij in Bergamo, een tijdlang het epicentrum van de coronacrisis in Italië, stond dagelijks voor afwegingen als deze: wélke patiënt moet wel naar de IC, en welke niet?! Moeilijke keuzes, een zwaar ethisch vraagstuk, waar eigenlijk geen tijd voor was om daar goed over na te denken. En dát in een katholiek land als Italië. De keuzen die hij en zijn collega’s moesten maken ontstonden puur door schaarste. Er waren onvoldoende opnameplekken, de ziekenhuizen lagen vol. En ook was er onvoldoende beademings- en dialyseapparatuur beschikbaar. Ook hier in Nederland dreigde die schaarste, en werd er nagedacht over selectie. Minister de Jonge (CDA) was het helemaal niet eens met selectie op basis van leeftijd, dat in Nederland één van de belangrijkste criteria hiervoor is. Voor hem geldt dat ieder leven hetzelfde waard is, onafhankelijk van de leeftijd van de betrokkene”, stelt Gansevoort.

Risicofactoren

De eerste resultaten uit de studie laten zien dat de sterfte door COVID-19 onder dialyse- en transplantatiepatiënten hoog is, en hoger dan bij andere Covid-patiënten met de bekende extra risico’s, zoals hartfalen of longziekten.

Opmerkelijk is dat bij dialyse- en niertransplantatiepatiënten de gewone risicofactoren voor overlijden er niet toe doen. Bij nierpatiënten maakt het niet uit of je man bent, of suikerziekte, hoge bloeddruk of hart- en vaatziekten hebt. Die factoren moeten dus niet meegenomen worden in de beslissing om iemand wel of niet op een IC op te laten nemen. Het onderzoek wordt financieel gesteund door de Nierstichting, de ERA-EDTA (Europese beroepsvereniging voor nierspecialisten) en verschillende medische bedrijven.