Stilgevallen hart herleeft na dood eigenaar

Transplantatie – misschien wel de laatste wens van de overledene – is mogelijk hierdoor alsnog in te willigen.

GRONINGEN – Een hart dat is stilgevallen bij het overlijden van de ‘eigenaar’ blijkt nog steeds geschikt te kunnen zijn als donorhart. Het kan alsnog tot leven worden gewekt.

Artsen van de academische centra van Groningen, Rotterdam en Utrecht zijn erin geslaagd het hart van een overledene buiten het lichaam weer op gang te helpen. Het stilstaande hart van de overleden donor wordt daartoe in een perfusiemachine geplaatst, waar het weer gaat kloppen na toevoer van zuurstof en toediening van bloed. Bovendien houdt de machine – als ware het een ‘broedstoof’, of nog beter: een hartcouveuse – het hart op de juiste temperatuur, in afwachting van verplaatsing naar het lichaam van de ontvanger.

Pleitbezorgers

Transplantatie – misschien wel de laatste wens van de overledene – is mogelijk hierdoor alsnog in te willigen. ,,Eindelijk kan dat nu ook hier”, zeggen Nederlandse pleitbezorgers van deze techniek. Tot nu toe konden in Nederland alleen nog functionerende harten van onder meer hersendode donoren worden gebruikt voor transplantatie.

De artsen-onderzoekers van het UMC Groningen, het Erasmus MC en het UMC Utrecht hebben, naar verluidt, nu de eerste DCD-hartdonatie-procedures in Nederland uitgevoerd. Dat zou kunnen betekenen dat meerdere harten van een begrafenis of crematie ‘gered’ zijn. De betrokken hartwetenschappers gaan er vanuit dat deze nieuwe ‘hartherlevings’-techniek per jaar zal leiden tot zo’n veertig extra donorharten. Bijna twee keer zoveel als er nu beschikbaar komen.

Kinderen

Hoewel bijzonder, wordt deze DCD-techniek (Donation after Circulatory Death) wereldwijd al langer toegepast in onder meer Australië, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Spanje – en ook vlak over de Nederlandse grens in België. Er worden aanzienlijke aantallen levens mee gered. Recent nog meldde The National Health Service (NHS) in Engeland dat zes kinderen tussen twaalf en 16 jaar waren gered dankzij DCD-hartdonatie.

Er staan op dit moment meer dan 140 hartpatiënten op de wachtlijst voor een donorhart. De sterfte op de wachtlijst is (overigens al jaren) hoog door een tekort aan voldoende geschikte donorharten. Een op de zeven hartpatiënten met een falend hart overlijdt omdat er niet tijdig een vervangend orgaan beschikbaar komt.

Perfusie

Michiel Erasmus, thoraxchirurg in het UMC Groningen, is al jaren bezig met de techniek om organen buiten het lichaam geschikt te maken of te houden voor transplantatie. ,,Ons ziekenhuis is gespecialiseerd in deze techniek”, zegt hij in een bericht van het UMCG. ,,We hebben er veel onderzoek naar gedaan en passen het al bij veel organen toe. In 2015 openden we in ons operatiecentrum een van de eerste orgaanperfusie-ruimten. Zo kunnen we meer organen geschikt maken voor transplantatie, en zelfs buiten het lichaam testen of het orgaan goed genoeg is voor transplantatie. Op dit moment doe ik ook onderzoek naar het gebruik van stilstaande harten, maar dan naar manieren om deze techniek te vereenvoudigen: hopelijk kan het in de toekomst eenvoudiger, sneller en ook goedkoper.”

Wachtlijst

Artsen van het UMC Groningen gebruikten jaren geleden ook al (onder meer vanwege hun leeftijd) ‘afgekeurde’ donorharten, die soms nog jaren meegingen bij hartpatiënten. Zoals bij de voormalige Friese koerier Eddie Plantinga uit Leeuwarden, die bijna 26 jaar leefde met een hart dat aanvankelijk als ongeschikt werd gezien. Hij kreeg ‘het afleggertje’ op zijn 34ste en leefde er jaren heel gelukkig mee.

Dwarse Groningse dokters vonden het destijds eeuwig zonde om goede harten, die enigszins óver de datum waren, te laten vernietigen bij de Afvalverwerking Rijnmond. Veel hartcentra weigerden dergelijke harten te transplanteren omdat zij de risico’s van het mislukken van een transplantatie te groot vonden. Bovendien drukten ‘afgekeurde harten’ hun transplantatie-successen.