POLIO, weer wat verder de wereld uit…

GENÈVE – ‘Polio’ of poliomyelitis, een van de meest wrede infectieplagen in de wereldgeschiedenis, met verlammingen en vaak blijvende invaliditeit vanaf de kinderleeftijd, is opnieuw verder teruggedrongen.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in Genève maakte donderdag – op Wereld Polio Dag 2019 – bekend dat de tweede van totaal drie kwaadaardige poliovirusstammen volledig is uitgeroeid. WHO spreekt van een ‘historische stap naar een uiteindelijk poliovrije wereld’.

Polio, ook wel bekend als kinderverlamming, kent drie virustypen. Het wilde poliovirus type 1 circuleert nog altijd, in landen als Pakistan en Afghanistan. In 2015 werd type 2 doorgestreept, en deze week dus type 3 van dit ‘wildpoliovirus’ (WPV3). Het nieuws werd wereldkundig gemaakt door de Global Commission for the Certification of Poliomyelitis Eradication van de WHO.

,,Na de uitroeiing van pokken en het wilde poliovirus type 2, toont dit nieuws opnieuw een historische prestatie van de mensheid”, aldus de Wereldgezondheidsorganisatie in een verklaring.

Qua symptomen zijn alle drie genoemde virusstammen identiek, omdat ze (onomkeerbare) verlamming of zelfs de dood kunnen  veroorzaken. Maar er zijn genetische en virologische verschillen, die deze drie stammen tot drie afzonderlijke virussen maken, die elk apart moe(s)ten worden uitgeroeid.

Sinds 1988 blijkt wereldwijd het aantal polio-infecties met bijna 99 procent te zijn teruggedrongen. Maar het oorspronkelijke type 1-virus waart nog steeds rond, zoals gezegd in Afghanistan en Pakistan. Daar heerst veel armoede en moeilijke hygiënische omstandigheden die de mensen kwetsbaar maakt.

Het poliovirus, een darmvirus, gedijt goed in een dergelijk klimaat. Dit jaar besmette het virus in de genoemde streken nog totaal 88 mensen. Dat is overigens een verviervoudiging van het wereldwijde aantal infecties met polio, dat in 2017 nog slechts 22 bedroeg. Het laatste geval van het nu weggevaagde WPV3-poliovirus werd in 2012 in Noord-Nigeria ontdekt. Nu ja, het virus bestaat nog wel, maar is in inmiddels in naar verluidt veilige containers in onderzoekslaboratoria weggeborgen. De hoop is nu dat het virus daaruit nooit ontsnapt of in handen van criminelen of terroristen terecht komt.

Polio is een probleem uit een ver verleden, denken veel jonge Nederlanders

Veel jonge Nederlanders hebben nog nooit van polio gehoord. En zo die kennis er wel bij hen is, wordt deze infectieziekte als ‘een probleem uit een ver verleden’ beschouwd. Inderdaad komt poliomyelitis niet (meer) voor in Nederland. Oudere Nederlanders daarentegen kennen het beeld van ernstige verlamming bij kinderen nog wel.

Volgens het RIVM, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, dateert de laatst bekende uitbraak van het virus uit de jaren 1992-1993, hoofdzakelijk onder personen die zich om religieuze redenen niet lieten vaccineren. Deze opleving van polio in de ‘bible belt’ leidde toen tot 71 infecties en uiteindelijk twee sterfgevallen. ,,Veel meer mensen waren wel besmet maar niet ziek, omdat de infectie meestal zonder ziekteverschijnselen verloopt”, stelt het RIVM. Verlammingen aan armen en benen, soms voor de rest van het leven, maken polio tot een schrikbeeld.

In 1952 vond in de Verenigde Staten de hevigste epidemie plaats. Er werden 57.628 mensen ziek, van wie er 3.145 overleden, ploos het historische magazine isgeschiedenis.nl na. Welgeteld 21.269 mensen raakten geheel of gedeeltelijk verlamd.

Infectieziekten-experts gaan ervan uit dat één poliogeval betekent dat circa duizend mensen besmet geraakt zijn. Maar 900 van de 1000 geïnfecteerden zal helemaal niets van de aanwezigheid van het virus in hun lichaam merken. Hooguit 10 procent krijgt te maken met diarree en/of koorts en denkt een griepje te hebben. De verlammingsverschijnselen die bij 0,1 procent van de slachtoffers ontstaat, kan ertoe leiden dat verschillende spiergroepen worden aangetast, zoals de ademhalingsspieren en de slikspieren.

In Nederland vond de grootste uitbraak van de ziekte in 1956 plaats. Er werden 2200 mensen ziek en daarvan overleefden 70 mensen het niet. ,,Voordat de vaccinatie in 1957 werd ingevoerd, via het dktp-prik (difterie, kinkhoest, tetanus en polio) kwam polio dikwijls voor in Nederland en bezweken er ook regelmatig mensen aan. Na invoering van de vaccinatie is het aantal gevallen van polio sterk gedaald. In de afgelopen 22 jaar (1994-2016) zijn geen personen met poliomyelitis gemeld in Nederland.”

Volgens nemokennislink.nl kent polio een lange geschiedenis. ,,Op grafstenen van oude Egyptenaren (1500 jaar voor Christus) zijn al afbeeldingen te zien van de verschijnselen.”