Oud-militairen en vluchtelingen willen ontsnappen aan het oorlogsgeweld in hun hoofd

De maandelijkse luchtalarmtest door heel Nederland, op de eerste van elke maand om 12.00 uur, zal door ‘Oekraïne’ voor velen extra confronterend zijn.

MEPPEL – De beelden en geluiden van het oorlogsgeweld in Oekraïne leiden tot een zorgwekkende herbeleving van weggestopte emoties en ervaringen. Veel oud-militairen en vluchtelingen uit oorlogsgebieden lijden nu soms heftig onder de continue aandacht in de nieuwsmedia voor dit uiterst beangstigende conflict. Zij kunnen door deze nieuwe confrontatie met oorlog niet ontsnappen aan de onuitwisbare beelden uit hun verleden.

Nederlandse zorgverleners en therapeuten zien sinds enige dagen een snel oplopende hulpvraag voor vaak ernstige psychische problemen, zoals posttraumatische stressstoornis (PTSS) en andere trauma’s.

Psychisch letsel

Dat signaleert de Drentse traumatherapeut Mariska Bruinenberg van Praktijk Nederland. Net als haar collega’s in het land wordt zij door veel mensen met een oorlogsbeleving benaderd voor acute hulp. “De telefoon staat sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne niet meer stil”, zegt zij. Al jaren behandelt Bruinenberg psychisch letsel van oorlogsveteranen en vluchtelingen.

,,Vooral veel oud-militairen die gevochten hebben in oorlogen of mensen die een militair conflict hebben meegemaakt, krijgen flashbacks en vragen hulp”, zegt zij. “Ze slapen niet meer of ervaren psychische klachten zoals het niet meer de deur uit durven. Continu alert zijn ze, alsof er elk moment een aanval kan plaatsvinden. Ook, omdat er nu een reële kans op uitbreiding van het conflict bestaat. Zelfs een overkomend vliegtuig kan een effect op hun hebben, zo wordt me verteld. Of een vermeende knal door een dichtslaande deur, waarbij iemand ineens een brandlucht meende te ruiken… Associaties.”

In paniek

Bruinenberg schat dat zo’n 40 procent van de cliënten van haar praktijk in Meppel een ‘link’ heeft met de oorlog. “Het gaat zowel om mensen die in de frontlinie hebben gevochten, oudere als ook jonge oorlogsveteranen, maar evenzeer medisch personeel, en mensen die betrokken waren bij hulpverlening aan vluchtelingen. Ze zien nu weer op tv, de kranten en het internet de indringende beelden van duizenden die in paniek Oekraïne proberen te verlaten, zoals ze die elders in de wereld ook hebben gezien en waarbij zij soms zelf betrokken waren.”

Tekst leest door onder foto Traumatherapeut Mariska Bruinenberg

Ook ervaren herbelevers andere psychische klachten zoals onvoorspelbaar gedrag en woede- of paniekaanvallen, stelt Mariska Bruinenberg. Ze behandelt mensen met dergelijke trauma’s met de zogeheten EMDR-therapie (‘Eye Movement Desensitization and Reprocessing’). Die is ontwikkeld om schokkende ervaringen te verwerken en de ernst van traumatische belevenissen in hardheid te dempen.

Virtual Reality

De therapie beslaat een vier- of zesdaags traject waarbij ze met hen terug gaat naar hun meest heftige momenten. Bij de behandeling worden ook Virtual Reality (VR)-brillen gebruikt. ,,Ondanks de heftige herbeleving van ervaringen heeft de therapie goede resultaten. Door de belasting van het werkgeheugen worden neurotische verbindingen blijvend veranderd en wordt het geheugen als het ware geherprogrammeerd. Hierdoor neemt de lading af van de beelden, maar ook die van geluiden en emoties”, aldus Mariska Bruinenberg.

Recent was Bruinenberg nog in contact met ex-cliënten die door haar waren behandeld met EMDR voor de beschreven klachten ,,Ik sprak enkele oorlogsveteranen en mensen uit oorlogsgebieden, en… het gaat goed met hen. Natuurlijk denken ze terug aan hun heftige periode, maar met een andere emotie en met minder lading.”

Luchtalarm

Indringende geluiden, zoals de maandelijkse luchtalarmtest door heel Nederland, op de eerste maandag van elke maand overal om 12:00 uur, zal nu, gezien de actuele situatie in Oekraïne, extra confronterend zijn. Voor velen. “Probeer dit luchtalarm zoveel mogelijk te ontwijken, je weet dat het eraan komt. Maar ook: probeer je werkgeheugen te vullen, zodat er geen plaats is voor terugkerende pijnlijke herinneringen.”

Velen kunnen door deze nieuwe confrontatie met oorlog niet ontsnappen aan onuitwisbare beelden uit hun verleden.

• Praktijk Nederland heeft voor oud-militairen en oorlogsvluchtelingen een speciaal traject ontwikkeld. Bruinenberg is ook bereid om later naar buurlanden van Oekraïne te reizen om mensen met oorlogstrauma’s te helpen.
• Zie voor contact en nadere informatie of hulp: https://www.traumadebaas.nl