Ook superman James Bond leeft maar één keer

‘Hoe doet die vent dat toch?’, vroeg onderzoeker Wouter Graumans zich af nadat hij – net als 007 – een voedselvergiftiging had opgelopen die hem wél maar James Bond nauwelijks deerde.

James Bond is een supermens, daarover kan nu geen twijfel meer bestaan. Nederlandse wetenschappers van het Radboudumc in Nijmegen moeten dat tot hun niet geringe verwondering nu erkennen.

In de 25 films waarin ‘Bond… James Bond!’ als Brits geheim agent 007 tussen 1962 en 2021 figureerde, deed hij zo’n beetje álles dat slecht is voor een gewone sterveling. Niet alleen wierp hij zich in kogelregens, en overleefde die, weerstond vraatzuchtige wilde dieren en moordzuchtige vrouwen, die hem het liefst hadden willen verslinden of vergiftigen, doorstond duizelingwekkende achtervolgingen, en verbleef dikwijls in onhygiënische omstandigheden die het immuunsysteem van de gemiddelde wereldburger niet had aangekund, ja zelfs te gronde zou hebben gericht.

Telkens staat Bond weer op, schikt zijn haar, zijn overhemd en stropdas, veegt het stof van zijn kostuum en gaat weer op pad om de wereld te redden en haar te ontdoen van talloze geniale gekken.

Geheim

Onderzoekers van het Radboudumc maakten een overzicht van de gezondheidsrisico’s die Bond liep tijdens zijn bezoek aan totaal 47 landen waar hij in het geheim opereerde. Ze gebruikten de adviezen van het Amerikaanse Center for Disease Control and prevention (CDC) als maatstaf. De resultaten van hun onderzoek zijn nu officieel gepubliceerd in het medisch-wetenschappelijke tijdschrift Travel Medicine & Infectious Diseases.

Bond’s onbeschermde amoureuze contacten waren talrijk, met een opmerkelijke hoge sterfte onder zijn sekspartners

De conclusie: James Bond liep veel meer gevaar en grotere gezondheidsrisico’s dan iedereen altijd al veronderstelde. Want: hij werd blootgesteld aan ratten, gestoken door malariamuggen, liep een haakworminfectie op door slechte sanitaire omstandigheden in een Aziatisch land, at ongewassen vruchten en deed zich bovenmatig te goed aan verboden fruit (zijn onbeschermde seksuele contacten waren talrijk, met een opmerkelijke hoge sterfte onder de sekspartners van Bond). Daarbij dronk hij teveel: ,,We zien hem met vele ‘Shaken, not stirred’ martini-cocktails innemen, terwijl hij nooit een glas water tussendoor drinkt.”

Voedselvergiftiging

De creatieve Nijmeegse onderzoeker Wouter Graumans, een Bond-liefhebber, vroeg zich af hoe zijn held telkens overeind kwam in die poel van verderf. Immers, tijdens een werkbezoek in Burkina Faso liep Graumans een fikse voedselvergiftiging op die hem deed tollen. James Bond zou bij een dergelijke vergiftiging hoogstens wat getranspireerd hebben op zijn voorhoofd, om zich daarna weer ‘kiplekker’ in een volgend avontuur te storten met dwaze criminelen en zinnenprikkelende dames. ‘Hoe doet die vent dat toch?’, vroeg Graumans zich bijna jaloers af.

Tekst leest door onder illustratieIllustratie uit het wetenschappelijke proefschrift van de Nijmeegse onderzoeker Wouter Graumans

Samen met epidemioloog Teun Bousema en malariaonderzoeker Will Stone bekeek Wouter Graumans vervolgens álle Bond-films, zei tegen de buitenwereld dat hij met zijn vrienden ‘zwaar aan het studeren was’, maar maakte uiteindelijk een interessant overzicht van alle gezondheidsrisico’s waaraan Bond zich had blootgesteld. Wouter Graumans is inmiddels gepromoveerd op dit humoristische wetenschappelijke onderzoek naar de lotgevallen van Bond… James Bond.

Krokodillen

Nóg een opvallend voorbeeld: Bond leidt in Live and Let Die op een eilandje hongerige krokodillen af met rauwe kip, en wast daarna zijn handen niet. Sterker, in alle films bij elkaar zal hij slechts twee keer zijn handen wassen, stellen de onderzoekers vast. Zoals na een maaltijd in From Russia with Love en na het vermoorden van een tegenstander in een modderbad in Diamonds Are Forever. Rauwe kip is berucht vanwege het risico op bacteriële infecties, zoals Campylobacter, Salmonella en Clostridium, met heftige diarree tot gevolg. ,,En juist diarree maakt de meeste slachtoffers onder reizigers”, stellen de onderzoekers.

Reisvoorbereiding van James Bond was vaak bar en boos, ook zijn reismedicatie

Het ijltempo waarmee James Bond door zijn werkgever (MI6) over de wereld van brandhaard naar crisissituatie wordt gestuurd, maakt dat zijn reisvoorbereiding steeds bar en boos zijn. De onderzoeker zeggen daarover in hun wetenschappelijke publicatie: ,,Wereldreizigers, of het nu toeristen zijn of geheime agenten zijn, worden blootgesteld aan een scala van besmettelijke bronnen. We veronderstelden dat agenten die bezig zijn met spionage en terrorismebestrijding, op eigen risico, mogelijk niet de juiste prioriteit geven aan reismedicatie.”

Grillig

Bonds benadering van overdraagbare infecties en verwaarloosde tropische ziekten noemen zij grillig. ,,Soms volgt hij het reisadvies tot op de letter op, maar blijft vaker aan de kant van volledige onwetendheid.” Gezien de beperkte tijd die Bond krijgt om zich op missies voor te bereiden, vragen de Nijmeegse onderzoekers Bonds werkgever, veiligheidsdienst MI6, en zijn direct leidinggevende M, om hun verantwoordelijkheid met betrekking tot hun werknemer serieus te nemen. ,,We leven immers maar één keer.”

Bond’s gedrag, zijn roekeloze moed, die soms doelbewust levensbedreigende situaties uitlokt is, aldus de Nijmeegse wetenschappers, mogelijk het gevolg van een besmetting met Toxoplasmose. Dat is een parasiet die kan voorkomen in rauw vlees en aanwezig kan zijn bij katten. James zou die besmetting wellicht kunnen hebben opgelopen door de regelmatige ontmoetingen met zijn aartsvijand Ernst Stavro Blofeld.

Perzische kat

De onderzoekers: ,,En dan met name zijn ‘shaded silver’ Perzische kat. In Spectre zit de kat zelfs bij Bond op schoot. Zou Bond via de kat in contact zijn gekomen met Toxoplasmose?”, vragen ze zich af. Ze houden er rekening mee dat het roekeloze gedrag van Bond weleens veroorzaakt zou kunnen zijn door deze infectie, waarbij de hersenen van Bond enigszins zijn aangetast door de parasiet. ,,Als de hersenen van Bond geïnfecteerd zijn met Toxoplasmose, kan dat zijn onbezonnen gedrag en gebrek aan angst mogelijk verklaren. Sectie op de hersenen van Bond kan na zijn dood dan uitsluitsel geven.”