Onderzoekers veranderen ‘rookgeheugen’

Een lange autorit, de koffie na de maaltijd, kunnen het verlangen naar een sigaret opwekken…

AMSTERDAM – Onderzoekers van het Amsterdam UMC proberen een nieuwe behandeling te ontwikkelen die het verlangen naar een sigaret onderdrukt.

Alles draait daarbij om het zogenoemde rookgeheugen. ,,Hierdoor heeft iedere roker zijn eigen situaties en plekken die de behoefte aan een sigaret opwekken”, zegt psycholoog en onderzoeker Rianne Werner van het MeMo-lab in een publicatie van het ziekenhuis. ,,Een lange autorit, de koffie na het eten, het moment dat je je laptop opent om aan het werk te gaan, vul maar in.”

Traumabehandeling

De afdeling Anatomie en Neurowetenschappen van het Amsterdamse universiteitsziekenhuis (locatie AMC) biedt de komende maanden deze experimentele behandeling aan en zoekt daartoe nog enige tientallen deelnemers. De tijd die de deelnemer zoet is met deze bijdrage aan de wetenschap? Ruim 6 uur, verspreid over vijf achtereenvolgende dagen. Enige voorwaarde en grootste uitdaging is, zo zeggen de onderzoek met nadruk: ‘Al die tijd mag er niet gerookt worden’.

,,Onze methode wortelt in de traumabehandeling”, zegt Rianne Werner. ,,Het idee is dat er aan roken, net als aan andere verslavingen, diepgewortelde persoonlijke herinneringen gekoppeld zijn.”

Verbleken

De methode van het MeMo-lab (‘MeMo’ staat voor memory modification ofwel geheugenverandering) is erop gericht die persoonlijke herinneringen te laten ‘verbleken’. Dat gebeurt in korte sessies waarbij blootstelling aan prikkels die de rookbehoefte opwekken en behandelmomenten elkaar afwisselen. De hoop is dat de rookbehoefte zo goeddeels of zelfs helemaal de nek wordt omgedraaid – en de sigaret uiteindelijk door midden kan…

Eigenlijk hadden de behandelingen, uitgevoerd in het kader van een omvangrijk effectiviteitsonderzoek,  begin maart van dit jaar al van start moeten gaan. Maar de coronacrisis gooide roet in het eten. Inmiddels is alles in gereedheid voor een corona-veilige nieuwe start, met ruimte voor in totaal 80 deelnemers.

Wat staat die deelnemers te wachten? Rianne Werner: ,,Vooraf vragen we iedereen om foto’s op te sturen van situaties die voor hem of haar met roken geassocieerd zijn. Hier in het MeMo-lab wandelt elke deelnemer vervolgens op een loopband door een soort virtual reality-landschap, een landschap waarin ook de foto’s zijn verwerkt. Gedurende die wandeling voeren we op gezette tijden interventies uit om het rookgeheugen te beïnvloeden.” Over de aard van die interventies bewaart ze graag het stilzwijgen “om het effect niet te ondergraven”.

Aanmelden

Schoon genoeg van de sigaret en dapper genoeg om het avontuur aan te gaan? Meld u aan via een mailtje naar vergeetroken@amsterdamumc.nl. Proefpersonen moeten tussen 30 en 50 jaar zijn, minstens 10 sigaretten per dag opsteken en al ten minste 10 jaar roken. Dat is dan ook meteen het addertje onder het gras, want diezelfde deelnemers moeten beloven vanaf 48 uur vóór aanvang van de eerste sessie én gedurende de onderzoeksdagen geen sigaret aan te raken. (Op zich al een leuke opsteker als je dat redt natuurlijk.)

Met dank aan Simon Knepper/Amsterdam UMC