Nederlandse kankeronderzoekers (AVL) melden “ongekend” darmkanker-succes

Internist-oncoloog Myriam Chalabi:  Het is elke keer weer zo bijzonder om te horen als bij iemand alle kanker weg is.

AMSTERDAM /PARIJS – Een kortdurende behandeling met immuuntherapie blijkt “boven verwachting” werkzaam bij patiënten met een speciale vorm van darmkanker, die in afwachting zijn van een operatie.

Dat hebben Nederlandse onderzoekers van het Amsterdamse kankerziekenhuis Antoni van Leeuwenhoek (AVL) in Parijs gemeld op het jaarcongres van de European Society for Medical Oncology (ESMO).   

Kennis groot

Nagenoeg alle van de totaal 107 patiënten blijken, naar verluidt, “ongekend goed” te reageren op de nieuwe behandeling, die overigens nog niet beschikbaar is in Nederland. Maar de kennis erover is thans groot in het AVL.

Bij een behandeling met immunotherapie bij kanker wordt het immuun- of afweersysteem van de patiënt gebruikt om de kankercellen aan te vallen. Het immuunsysteem wordt door de behandeling ondersteund of extra actief gemaakt.

Kankercellen verdwenen

Bij twee derde van de deelnemende patiënten aan deze zogenoemde NICHE-2-studie waren de kankercellen zelfs geheel verdwenen vóór de operatie. Bij 95 procent van de patiënten was er minder dan 10 procent van de kankercellen over toen ze onder het mes gingen. Bij de vorm van kanker waarom het hier gaat (‘microsatelliet-instabiele darmkanker’, MSI), is sprake van buitengewoon veel mutaties in de tumorcellen. Van alle patiënten met niet-uitgezaaide darmkanker heeft 15% deze microsatelliet-instabiele vorm.

De groep van 107 deelnemende patiënten kreeg twee kuren immuuntherapie in de maand voordat ze werden geopereerd; het ging om nivolumab en ipilimumab.

Lees verder onder foto

Internist-oncoloog Myriam Chalabo. Foto: AVL

Nooit eerder gezien

Twee jaar geleden zagen internist-oncoloog Myriam Chalabi en haar AVL-collega’s al een, wat zij beschreven als “ongekend goed resultaat” van immunotherapie bij een kleine groep van 20 darmkankerpatiënten. Chalabi, die de eerste resultaten in Parijs presenteerde van de vervolgstudie die er kwam, zegt: “Alle 20 patiënten hadden baat bij de behandeling, zoiets hadden we nooit eerder gezien.”

Tot op heden heeft geen enkele patiënt de ziekte zien terugkomen, ook al terwijl het grotendeels tumoren met een hoog risico waren, zegt Myriam Chalabi. De behandeling ligt voor de betrokken patiënten al geruime tijd achter hen. Chalabi reageert opgetogen, haar instituut is dat eveneens en noemt de nog in ontwikkeling zijnde behandeling nu al “buitengewoon effectief “.

“De resultaten zijn ongekend”, zegt Chalabi. “Het is elke keer weer zo bijzonder om te horen als bij iemand alle kanker weg is. Zowel het effect als ook de bijwerkingen zijn veel beter dan bijvoorbeeld chemotherapie voorafgaand aan de operatie, waarop maar 1 op de 20 patiënten reageert.”

In het Antoni van Leeuwenhoek start op korte termijn een derde (vervolg)studie, nu onder 60 patiënten die een iets andere combinatie van immuuntherapie krijgen.

Bij twee derde van de deelnemende patiënten waren de kankercellen geheel verdwenen vóór de operatie. Bij 95 procent van de patiënten was er minder dan 10 procent van de kankercellen over toen ze onder het mes gingen.