Medicijnen tegen Alzheimer trillen straks hersenen in

Knap staaltje wetenschappelijke vindingrijkheid door Nederlandse onderzoekers

AMSTERDAM – Het kunnen openstellen van een gewoonlijk ondoordringbaar gebied tussen de hersenen en de rest van het menselijk lichaam. Een zone die eigenlijk een onneembare vesting is. Een firewall, die ook zo bedoeld is door ‘de natuur’.

Als het Nederlandse onderzoekers lukt om deze zogenoemde ‘bloed-hersenbarrière’, het natuurlijke beschermingsmechanisme van de hersenen, tijdelijk te openen voor de duur van een noodzakelijke medische behandeling, dan wordt daarmee een grootse wetenschappelijke stap gezet in de medicamenteuze aanpak van hersenziekten.

Trillingen

Medicijnen tot de hersenen laten doordringen met ultrasound-geluidstrillingen,  tegen hersenziekten als Alzheimer, maar mogelijk ook kwaadaardige hersenstamtumoren. Het is een knap staaltje  wetenschappelijke vindingrijkheid.

De bloed-hersenbarrière. Deze natuurlijke grens tussen het bloed en het brein laat, eenvoudig gezegd, goede stoffen door en blokkeert kwaadwillende stoffen. Zoals ook schadelijke bacteriën. Om de bloedvaten heen zit een laagje van speciale cellen om ze te beschermen. Deze cellen vormen samen de bloed-hersenbarrière. Tot nu toe is het brein alleen bereikbaar via schedelchirurgie.

Over 4 jaar, want zo lang duurt de studie van Amsterdam UMC, LUMC, UMC Utrecht, en het eveneens Utrechtse Prinses Máxima Centrum, trillen mogelijk de medicijnen vrij eenvoudig het brein in. Zonder operatie!

Ultrasound

De techniek waarmee de bloed-hersenbarrière doorgankelijk kan worden gemaakt voor zolang als dat nodig is heet: heet: Focused-Ultrasound (FUS). Hiermee kan worden onderzocht of bestaande en nieuwe geneesmiddelen werkzaam zijn tegen hersenaandoeningen als ze in de hersenen te laten doordringen. FUS is nieuwe toepassing op de MRI-scanner die met uiterst precies gerichte geluidstrillingen en microbelletjes in de bloedstroom de bloedvaten in de hersenen tijdelijk en lokaal kan openen. Zoals gezegd, zonder dat de schedel geopend hoeft te worden. Zo kunnen medicijnen werken waar ze nodig zijn, op de juiste plek in de hersenen. Eerder onderzoek toonde aan dat de techniek veilig is. Momenteel wordt FUS in onder andere de Verenigde Staten en Canada in behandelstudies onderzocht.

Hersenstichting

De Hersenstichting financiert de studie met 2,5 miljoen euro. Hiermee is het mogelijk  voor de onderzoekers om te zien hoe, met behulp van PET-CT-scans, de medicijnen zich verspreiden door de hersenen. “Voor alzheimer onderzoeken we ook hoeveel van het medicijn daadwerkelijk in de hersenen aankomt. Tot op heden zijn hier alleen schattingen van”, zegt Wiesje van der Flier, wetenschappelijk directeur van het Alzheimercentrum Amsterdam. “Dit is een bijzondere onderzoekmethode, ontwikkeld door de afdeling Nucleaire geneeskunde van Amsterdam UMC. Met een tracer kan de hoeveelheid medicatie gemeten worden die in de hersenen komt. Dit geeft ons ontzettend veel waardevolle informatie die we weer kunnen gebruiken bij het ontwikkelen van medicatie tegen alzheimer en andere hersenziekten.”