Longkanker via ‘routekaart’ eerder in beeld

NIJMEGEN – Het Radboudumc in Nijmegen beweert ‘in een veel eerder stadium’ dan tot nu toe mogelijk was longkanker te kunnen vaststellen. Onderzoekers van het Nijmeegse universiteitsziekenhuis maken gebruik van een nieuwe methode waarmee dat zou kunnen. Het Radboudumc zegt het enige ziekenhuis in Nederland te zijn die de nieuwe techniek gebruikt.

Longkanker wordt nu bij een groot deel van de patiënten pas ontdekt als er al uitzaaiingen zijn en de genezingskans flink geslonken is. Vroege ontdekking van de ziekte is dus van groot belang. Tevens zou de nieuwe techniek in dat ‘eerdere stadium tot een betere diagnose’ in staat zijn. Onderzoek door longarts Erik van der Heijden en klinisch technoloog Roel Verhoeven laat zien dat het gebruik van flexibele en beeldvormende apparatuur via de natuurlijke luchtwegen bijdraagt aan een nauwkeuriger diagnose.

13.000 diagnoses

Jaarlijks krijgen zo’n 13.000 mensen de diagnose longkanker, bij velen het directe gevolg van jarenlang vernietigend rookgedrag. ,,Bij de helft van deze groep bevindt de ziekte zich al in een vergevorderd stadium, en zijn er uitzaaiingen in andere organen”, leggen Van der Heijden en Verhoeven uit. ,,Behandeling beperkt zich dan over het algemeen tot het remmen van de ziekte en klachtenvermindering. Als de ziekte alleen nog in de longen zit, zijn er meer behandelmogelijkheden en is de kans op genezing groter. Daarom is het belangrijk de diagnose zo vroeg mogelijk te stellen. Dit klinkt echter simpeler dan het is. Het is vaak lastig om te zien waar de afwijkingen zich exact bevinden én of de lymfeklieren rondom de longen al betrokken zijn.”

Navigatiesysteem

Onderzoekers van de afdeling Longziekten hebben samen met Philips een techniek geïntroduceerd, aldus meldt het ziekenhuis, waarbij gebruik gemaakt wordt van de natuurlijke luchtwegen, en de patiënt dezelfde dag nog naar huis kan: navigatie-bronchoscopie. Deze methode heeft veel weg van een routekaart met navigatie. Röntgenfoto’s en CT-scans van de longen geven de arts als een wegenkaart een beeld van waar hij ongeveer moet zijn. Vervolgens brengt de arts een slang – de bronchoscoop – met videocamera via de mond bij de patiënt in. Via de natuurlijke luchtwegen gaat de bronchoscoop op weg naar de afwijkingen die zijn gevonden. Scans helpen bij het navigeren naar de juiste plek. Bovendien kan de arts niet alleen voor, maar ook tijdens deze procedure voor erg kleine, diep in de long gelegen afwijkingen gebruik maken van een zogeheten cone beam CT-scan die continu zeer nauwkeurige nieuwe beelden maakt. Zo kan de arts zien dat hij de afwijking, die soms nog geen centimeter groot is, goed bereikt heeft.

Tegelijk kan er ook weefsel worden afgenomen zodat dit meteen onderzocht kan worden. In de afgelopen drie jaar hebben de artsen zo’n driehonderd patiënten op deze manier onderzocht. Inmiddels lukt het in 90 procent van de onderzoeken om de juiste diagnose te geven. Net zoveel als bij een biopt, maar zonder de eventuele complicaties. Juist door gebruik te maken van de natuurlijke luchtwegen, kunnen nu zelfs plekken aangedaan worden die voorheen niet of moeilijk bereikbaar waren.

Klaplong

Tot nu toe gebeurt diagnostiek meestal via het aanprikken van de afwijking met een naald door de borstkas (punctie) of een operatie via de borstkas waarbij een stuk weefsel wordt verkregen voor nader onderzoek. Beiden zijn ingrijpend, met in ruim 20 procent van de gevallen een klaplong of meerdaagse ziekenhuisopname als gevolg. Vanwege de risico’s komt niet iedereen in aanmerking voor een punctie, waardoor soms meteen overgegaan wordt op behandeling, soms zonder zekere diagnose. Daar valt winst te behalen.

Erik van der Heijden: ,,“Bij een derde deel tot de helft van alle patiënten die we voor longkanker opereren bestaat er onzekerheid over de diagnose. Die worden geopereerd omdat er een verdenking op longkanker is. Anderen worden bestraald of krijgen chemotherapie op basis van een verdenking. Het is uiteraard veel beter als we een zekere diagnose kunnen stellen, zodat je zo snel mogelijk diegenen kan behandelen die dat nodig hebben. Maar geen mensen onnodig behandelt.”

Publicatie in Respirology: Role of endobronchial ultrasound strain elastography in the identification of fibrotic lymph nodes in sarcoidosis: A pilot study