Tijdens hun IC-opname worden patiënten met COVID-19 vaak op de buik in bed gelegd. Daardoor bestaat de kans dat door de duur van de buikligging doorligwonden ontstaan. Helaas krijgen ex-patiënten als mogelijk gevolg daarvan ook littekens in het gezicht. Zoals Ernst Jansen uit Weert overkwam. Zijn gezichtslittekens, hoezeer ze ook in de tijd zullen vervagen, zullen hem altijd herinneren aan de coronapandemie.

Ik ben me totaal niet bewust geweest dat ik er zó slecht aan toe was door corona. Bijna alles is langs me heen gegaan

WEERT/MAASTRICHT – Vrijwel niets kan Ernst Jansen zich herinneren van de 38 dagen die hij in slaap werd gehouden door zijn behandelend artsen in Duitsland en Maastricht. Bijna zes weken zijn compleet wèg uit zijn leven.

“Wel droomde ik, herinner ik me, dat ik in Oostenrijk was…, met vakantie of zo…,  ik weet het niet. Kennelijk heb ik toch even in een flard artsen en verpleegkundigen Duits horen spreken. Maar waar en hoe, geen idee.”

Zuurstofnood

Ernst Jansen zegt niet te hebben beseft dat hij in een ziekenhuis lag met hevige zuurstofnood, laat staan in het buitenland. “Evenmin dat ik er zó slecht aan toe was door corona; dat ben ik me totaal niet bewust geweest. Ik hoorde dat pas later toen ik weer bijkwam in Maastricht. Gelukkig maar; bijna alles is langs me heen gegaan. Daardoor heb ik ook geen problemen met de verwerking, zoals je nog weleens hoort.”

Dolblij is Jansen, “werkelijk dolgelukkig” dat hij Covid-19 heeft overleefd. Het is inderdaad een wonder dat Ernst Jansen er nog is. Vele anderen in vergelijkbare omstandigheden waren minder fortuinlijk. Nagenoeg onbeschadigd kan hij daardoor zijn verhaal vertellen, althans voor zover hij het heeft meegekregen. Veel is van horen zeggen; toen pas werd hem duidelijk dat er zeker twee keer levensgevaar dreigde waarin artsen en verpleegkundigen vochten voor zijn leven.

Langdurig was uiteindelijk zijn herstel en zijn verblijf in een revalidatiecentrum, waarin hij zijn longfuncties weer op peil moest krijgen en hij opnieuw leerde lopen en bewegen. Maar hij heeft zijn leven goeddeels terug…

Beddentekort

Donderdag 9 april 2020 vloog de toen 55-jarige ernstige zieke coronapatiënt, geïnfecteerd geraakt met het SARS-CoV2-virus tijdens de eerste besmettingsgolf in Nederland, per traumahelikopter – in coma – van het St. Jans Gasthuis in Weert naar een Duits ziekenhuis dat Nederland in die dagen bijstond in de opvang van coronapatiënten. Jansen, vier dagen daarvoor opgenomen in Weert, was een van de eerste slachtoffers van de huidige pandemie voor wie een intensive care-bed klaar stond in Düsseldorf. Wegens tekort aan IC-bedden in Nederland.

Zijn doortastende huisarts in Weert had alarm geslagen toen hij de zeer lage zuurstofopname van zijn patiënt vaststelde, en hem onmiddellijk naar het lokale ziekenhuis stuurde. Onmiddellijk kwam hij daar op de IC terecht, kreeg meteen extra zuurstof en werd na ongeveer drie dagen in slaap gebracht omdat de toestand achteruit ging. “Ik was het besef van tijd compleet kwijt”, lacht Ernst Jansen nu, “Ik dacht dat ik na één dag in slaap werd gebracht, maar dat bleek na circa drie dagen te zijn.”

Jansen schrok bij de eerste confrontatie met de toen al helende verwondingen op zijn gezicht. Hoe kwamen die daar? Wat was er gebeurd? Waardoor zag hij er zó uit?

Interview leest door onder foto De kin van Ernst Jansen was ernstig beschadigd als gevolg van het langdurig in coma op zijn buik verpleegd worden. Foto (vóór de behandeling): Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie NVPC

Beschadigde kin

Wat de Limburger zich ook kan herinneren van de  tweede keer ontwaken, anderhalve maand later weer terug in Nederland, is de eerste confrontatie met de toen al helende verwondingen op zijn gezicht. Hoe kwamen die daar? Wat was er gebeurd? Waardoor zag hij er zó uit? Boven zijn wenkbrauw, op zijn wang en zijn kin bleek de huid beschadigd; naar hem werd verteld als gevolg van het lange bewegingloos liggen op zijn buik – met zijn gezicht overwegend in één stand op het matras.

‘Decubitus’, wordt dit letsel genoemd. Of ook: doorligwonden of drukplekken. Ze kunnen ontstaan door langdurige druk op dezelfde plaats. Hierdoor beschadigen de huid en de onderliggende weefsels. Roodheid van de huid, een milde vorm van decubitus, kan het gevolg zijn. Maar ook diepere wonden, bij ernstiger decubitus. In het gezicht zijn plekken langs het kaakbeen en de jukbeenderen extra gevoelig. Deze littekens zijn een vaak confronterende herinnering aan een stressvolle periode van ernstig ziek zijn.

Oog van de naald

Plastisch chirurgen zien deze huidkwetsuren vaker voorkomen. Zij kunnen patiënten helpen met een passende behandeling om littekens tegen te gaan of te verminderen. Dr. Rutger Schols, plastisch chirurg in het Maastricht UMC, zegt: “De nazorg voor iedereen, die door ernstige COVID-19 is behandeld op de IC, verdient aandacht voor de vele facetten van fysiek en mentaal herstel. Deze mensen zijn door het oog van de naald gekropen. Dat heeft een effect op zowel het lichaam als de geest ook nadat de patiënt buiten levensgevaar is. Littekens in het gezicht lijken daarbij een kleinigheid, maar dat hoeft niet het geval te zijn.”

Plastisch chirurgen kunnen patiënten helpen met een passende behandeling om littekens tegen te gaan of te verminderen.

Wanneer een patiënt zich nog in het ziekenhuis of het revalidatiecentrum bevindt, kan een patiënt intern worden verwezen naar een plastisch chirurg. Patiënten die al thuis zijn mogen contact opnemen met hun huisarts voor een verwijzing naar de polikliniek plastische chirurgie. De behandeling van deze gezichtslittekens kan variëren, afhankelijk van het litteken. In sommige gevallen kan een patiënt al geholpen worden met een crème. Andere patiënten zijn geholpen met een speciale siliconen pleister. Ook gecombineerde behandeling met medicatie via injectie kan de littekens flink verminderen. Daarnaast behoort een op maat gemaakt “drukmasker” tot de behandelmogelijkheden.

Littekens

De meeste ontsierende plekken zijn inmiddels geheeld bij Jansen, en nauwelijks nog zichtbaar. Een litteken aan de kin van Ernst is echter gebleven, het is vrij groot en was aanvankelijk opvallend. Toch zegt hij onmiddellijk daarover, relativerend: “Een litteken is echt het minst erge van alles van wat ik heb doorgemaakt, maar toch ben ik dankbaar dat de intensivist mij tijdens mijn herstel wees op een mogelijke behandeling voor die beschadiging. Natuurlijk lag mijn prioriteit bij het aansterken van mijn longen, maar het is juist prettig dat de arts op zo’n moment ook aandacht heeft voor andere zaken die bijdragen aan mijn herstel. Hij dokter zei me: “Zó laten wij u niet gaan, daar gaan we iets aan doen.” Fantastisch vond ik het dat er tot in detail zó op je gelet werd.”

De littekens zijn nu behandeld met een aantal herhalingen van een medische injectie en siliconenpleisters. Nu is mijn litteken op mijn kin sterk verminderd, zachter geworden ook, en ik ben daar heel gelukkig mee”.

Het litteken aan de kin van Ernst Jansen is ná de behandeling verzacht en vervaagd. Foto: NVPC