Kleine Fenna (4 jaar) raakte verbrand door een ‘wondertolletje’

Moeder Jantine: Je denkt: ach leuk, al die kleurtjes en die geluidjes, dat kindervuurwerk zal wel niet zo riskant zijn. Maar als het misgaat blijkt het tegendeel waar…”

LEEUWARDEN – “Mama, mag ik nog één keer kijken bij het vuurwerk…?” Zoals kinderen dat kunnen vragen aan hun ouders wanneer ze iets érg leuk vinden, zo vroeg kleine Fenna Groen van vier jaar aan haar moeder of ze nog één keer voor het huis mocht kijken. Er werden daar vuurwerktolletjes afgestoken.  

In herhaling schuilt immers dikwijls het kinderplezier. “Dan ga ik wel met haar mee”, zei haar zusje van twaalf. “Nou vooruit dan maar, wel oppassen!”, zei moeder Jantine Mul (42). “En ik keek uit het raam om ze in de gaten te houden.”

Hadden ze het maar nooit gedaan… “Ik zag Fenna plotseling bukken”, zegt Jantine, “onmiddellijk daarna huilen waarna onze oudste dochter zich over haar ontfermde. Wij zijn onmiddellijk naar buiten gerend.”

Diepe brandwond

Het ongeluk op Oudjaarsavond 2020 in Dokkum, Friesland, was het begin van een maandenlange behandeling in het Brandwondencentrum Groningen in het Martini Ziekenhuis. Want een klein groen ‘grondtolletje’, waarschijnlijk door een ander kind omhoog gegooid, was tussen de jas en shawl van Fenna terecht gekomen – precies in haar nek achter het rechteroor – en had daar even kunnen smeulen. Een diepe brandwond met een doorsnede van 5 centimeter, alsook een kleine brandwond op de schouder van het meisje, bleken het dramatische gevolg.

Jantine Mul, voedingsassistent in het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL), is sinds die onfortuinlijke jaarwisseling geschrokken van het gevaar van ‘onschuldig’ lijkend kindervuurwerk. “Je denkt: ach leuk, al die kleurtjes en die geluidjes, dat zal wel niet zo riskant zijn. Maar als het misgaat blijkt het tegendeel waar…”

Wondertollen

De drie brandwondencentra in Groningen, Rotterdam en Beverwijk waarschuwen op dit moment voor de aanzienlijke risico’s van kindervuurwerk dat vrolijke namen kent als wondertollen, grondbloemen, happiness, sterretjes e.d. Ruim vóór de aanstaande feestdagen zorgt dit kindervuurwerk nú al voor tientallen jonge slachtoffers in Nederland. Kinderen belanden met ernstige brandwonden in een van de genoemde brandwondencentra. Onder meer doordat kinderen meedoen aan de TikTok-challenge waarin kinderen via filmpjes op dit ‘social network’ worden aangemoedigd om op brandend vuurwerk te stampen.

Kinder- en brandwondenchirurg Annebeth de Vries: Dit categorie F1-vuurwerk is bepaald niet onschuldig.

Het veroorzaakt regelmatig ernstige brandwonden die vaak moeten worden geopereerd”, vertelt Annebeth de Vries, kinder- en brandwondenchirurg bij het Brandwondencentrum in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. “Dit categorie F1-vuurwerk is bepaald niet onschuldig.” De Vries en haar collega’s zien voornamelijk jongens tussen 10 en 17 jaar. “Zij lopen derdegraads brandwonden op waarbij zelfs een operatie nodig is voor een goed herstel”, aldus De Vries. Niet alleen zo’n TikTok-challenge veroorzaakt problemen. Het afsteken van kindervuurwerk zorgt sowieso met regelmaat voor ongelukken. “Het vuurwerk komt vaak in de jas of schoenen terecht, waar het diepe brandwonden achterlaat”, aldus De Vries.

Goed ingepakt

De nekverwonding bij Fenna Groen was weliswaar niet het gevolg van de TikTok-challenge, maar geeft al aan dat de risico’s immens zijn. “Het oogt zo leuk en onschuldig: je naam in de lucht schrijven met sterretjes, en dan ook al die kleurtjes en tolletjes, die zo leuk sissen. Wij hadden onze drie kinderen goed ingepakt met veiligheidsbrillen op en jassen met capuchons en shawls eromheen, juist om te voorkomen dat er iets mis zou gaan. En dan tóch nog…”

Het verbrandingsletsel in de nek achter het rechteroor werd uiteindelijk behandeld met getransplanteerde eigen hoofdhuid.

Onmiddellijk na het incident werd Fenna overgebracht naar het brandwondencentrum, waar ze voor vier dagen werd opgenomen. Haar moeder bleef continu bij het meisje. “Eerst werd gekeken of een zalf, waarmee de wond werd behandeld, ertoe zou leiden of de aangroei van huid spontaan weer op gang kwam. Dat bleek niet het geval. Uiteindelijk is er ruim een week later, nadat het hoofd van Fenna was kaalgeschoren, wat reepjes van haar hoofdhuid gebruikt voor transplantatie. Dat sloeg goed aan.”

Transplantatie

Na de ‘autologe epidermis transplantatie’ volgde een periode van twee tot drie controles per week. Inmiddels zijn die afgebouwd; zij het dat er in januari weer een nieuwe controle plaatsvindt. Het gaat inmiddels goed met het meisje dat begin december vijf jaar werd. Het gezin van Jantine Mul en Nico Groen heeft een bewogen jaar achter de rug. “En dat alles door een klein, onschuldig stukje vuurwerk dat in een fractie van een seconde blijvende huidschade aanrichtte bij een Friese peuter. “Je denkt dat kindervuurwerk veilig is, maar het blijft vuur. Toen ik de wond zag, had ik niet gedacht dat dít kon gebeuren.”

Volgens Sonja Scholten, brandwondenarts in het Groningse Martini Ziekenhuis, is letsel door kindervuurwerk meestal niet levensbedreigend, maar zijn de kinderen wel voor de rest van hun leven getekend. “Kinderen zijn zich niet bewust van dit gevaar, maar volwassenen zouden dat wel moeten zijn. Ik zie dat kindervuurwerk vaak als cadeautje wordt gegeven met bijzondere feestdagen of met een verjaardag, zelfs al aan kinderen van 2 of 3 jaar oud. Kindervuurwerk is gewoon geen kindercadeau.”

• Artsen uit de drie brandwondencentra en de Nederlandse Brandwonden Stichting starten daarom de campagne ‘Geen kinderspel’ om ouders bewust te maken van de gevaren. Het voorkomen van brandwondenongevallen staat hierin voorop. Haal bijvoorbeeld de capuchon van de jas of vouw deze naar binnen. Stop daarnaast de broek in de schoenen of over de laarzen. Scholten: “Zo kan er geen vuurwerk in de kleding terecht komen. Mocht het toch misgaan: koel de wond dan zo snel mogelijk 10 minuten met lauwwarm leidingwater. Zo voorkom je dat een brandwond nog dieper wordt.”

Koel na een verbranding de wond zo snel mogelijk 10 minuten achtereen met lauwwarm leidingwater. Zo voorkom je dat een brandwond nog dieper wordt.”

Fenna Groen, gefotografeerd kort nadat er wat hoofdhuid werd verwijderd om uiteindelijk de ernstige brandwond in haar nek mee te bedekken. Foto: Familiearchief