Hersenvliesontsteking: ‘Ouders van jonge kinderen staan op scherp’

Vandaag is het Wereld Meningitis Dag

AMSTERDAM – Ouders van vooral jonge kinderen in Nederland zijn door de coronapandemie waakzamer geworden voor het gevaar van infectieziekten. Twee derde van hen zegt alert te zijn op het behoeden van hun kroost voor overdraagbare ziekteverwekkers, zoals hersenvliesontsteking (meningitis).

Dat blijkt uit een peiling van marktonderzoeker Kantar onder bijna 700 ouders met jonge kinderen, uitgevoerd in opdracht van geneesmiddelenbedrijf GSK. De enquête werd onlangs gehouden in aanloop naar Wereld Meningitis Dag, waarbij vandaag (zaterdag 24 april) extra aandacht wordt gevraagd voor dit verraderlijke ziektebeeld dat soms binnen een etmaal fataal kan zijn.

Bloedvergiftiging

Meningokokkenziekte is een weliswaar vrij zeldzame, maar ernstige infectieziekte die hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging kan veroorzaken. Op dit moment komen in Nederland voornamelijk de meningokokken typen B, C, W en Y voor.

Ook al zijn veel ouders op hun hoede, toch is het voor hen vaak moeilijk in te schatten wanneer ze een arts moeten inschakelen. De voor meningitis of ‘nekkramp’ kenmerkende symptomen die door ouders in de Kantar-peiling worden genoemd zijn: ‘plotselinge hoge koorts’ (door 36 procent) en ‘nekstijfheid’ (ook 36%). Andere aanwijzingen zoals huiduitslag (kleine rode vlekjes) en sufheid werden herkend door respectievelijk 26 en 25 procent van de ouders.

Parate kennis

Minder dan de helft van de Kantar/GSK-geënquêteerden zei te weten dat de meningokokkenziekte ernstige langetermijngevolgen kan hebben, zoals bijvoorbeeld slechthorendheid. Slechts een derde wist dat de ziekte binnen 24 uur fataal kan zijn en 15 procent weet dat het kan leiden tot amputaties.

Ondanks deze parate kennis onder ouders, blijkt dat meer dan de helft (53 procent) er vanuit gaat dat meningokokken B-vaccinatie tegen deze meest voorkomende ziekteverwekker van meningitis in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) zit, terwijl dat niet zo is. Hun gedachte is niet vreemd; de situatie is ook buitengewoon verwarrend. Het heeft er mee te maken dat al jarenlang wordt aangedrongen op inlijving van dit vaccin bij dat RVP.

Meningokokken B wordt veroorzaakt door een bacterie, de meningokok. Deze bacterie kan sepsis (bloedvergiftiging) of hersenvliesontsteking veroorzaken. Er zijn verschillende typen meningokokken. Meningokokken type B komt vooral voor bij kinderen jonger dan 5 jaar.

Twijfels

Eind 2018 bepleitte een groep artsen dat het meningokokken-B vaccin zou worden opgenomen voor de bescherming van kleine kinderen. In een brandbrief aan de nu demissionaire staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) drongen zij aan op heroverweging van het toen net genomen besluit van de Gezondheidsraad, die zich tégen toelating tot het Rijksvaccinatieprogramma keerde.  Het argument was dat het nog altijd‘onvoldoende bekend was of het vaccin goed werkt. De Raad stelde drie jaar geleden dat dit vaccin hoge koorts kan veroorzaken, vooral bij zuigelingen. De circa 20 experts stelden daar tegenover dat bijwerkingen, zoals koorts, worden gereduceerd van 61 naar 38 procent, indien het vaccin niet in combinatie met andere vaccins wordt gegeven. ,,Bij een gelijktijdige toediening van paracetamol daalt dit koortspercentage verder naar 29 procent”, zeiden zij.

De brandbrief van de kinderartsen, infectiologen/immunologen, vaccinologen en microbiologen aan de bewindsman had evenwel geen enkel effect. De Gezondheidsraad in wiens handen de staatssecretaris het eindoordeel liet, is tot op de dag van vandaag geen millimeter opgeschoven.

Hoewel de vaccinatie niet gratis door de overheid aangeboden, is het vaccin tegen meningokokken-B wonderlijk genoeg wél verkrijgbaar op eigen kosten.