Hoe meer sigaretten een vrouw rookt, hoe groter de ontwikkelingsachterstand van haar baby

Rotterdamse wetenschappers (Erasmus MC) doen onderzoek naar rookgedrag aanstaande moeders vanaf 14 weken vóór de bevruchting tot 10 weken erna

ROTTERDAM – Embryo’s van moeders die roken vlak voor en na de bevruchting ontwikkelen zich langzamer. Op de 20-wekenecho is de foetus kleiner en het uiteindelijke geboortegewicht van de baby lager. Dit meldt, na uitvoerig onderzoek, het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam in het medische vaktijdschrift Human Reproduction.

Al vóór de tiende week van de zwangerschap was het rookgedrag van de aanstaande moeder enigszins af te lezen aan de ontwikkeling van het embryo, zo melden de onderzoekers in het tijdschrift.

IVF en ICSI

Zij signaleerden een verschil tussen rokende en niet-rokende vrouwen. “De embryo-ontwikkeling liep een dag achter bij vrouwen die 10 of meer sigaretten per dag rookten, in vergelijking met niet-rokers. Bij vrouwen die zwanger raakten middels de bevruchtingstechnieken IVF (in vitro fertilisatie. reageerbuisbevruchting) of ICSI (intracytoplasmatische sperma-injectie: één zaadcel per eicel) was het verschil 1,6 dagen.

De onderzoekers van de afdeling Verloskunde en Gynaecologie van het Erasmus MC volgden 689 vrouwen die zwanger waren tussen 2010 en 2018. Met vragenlijsten werden zij gepeild naar hun rookgedrag. Gaandeweg de duur van de zwangerschap werd de ontwikkelingsachterstand van de embryo’s niet ingehaald. Daardoor bestaat er ook een grotere kans dat deze ‘rookbaby’s’ klein ter wereld komen. Het mediane geboortegewicht van embryo’s van rokende moeders was 93 gram lager dan dat van baby’s van niet-rokende vrouwen.

Virtual Reality

“Het lijkt wellicht een open deur’, zegt gynaecoloog dr. Melek Rousian (onderzoeker en een van de auteurs van de wetenschappelijke publicatie in Human Reproduction), “Want we wisten al dat roken tijdens de zwangerschap kan zorgen voor vroeggeboorte, een lager geboortegewicht en hart- en vaatziekten op latere leeftijd. Maar, wij hebben nu voor het eerst gekeken naar het verband tussen roken door moeders vanaf 14 weken vóór de bevruchting tot 10 weken erna en de ontwikkeling van het embryo.”

De onderzoekers beoordeelden de ontwikkeling van de embryo’s met virtual reality-technieken. Hiertoe hebben ze aan de hand van ontwikkelingsstadia, ook wel bekend als de Carnegie-stadia, morfologische kenmerken van het embryo gescoord. (De medische morfologie omvat de structuur, de vorm en de grootte van de organen van het menselijke lichaam). De morfologische ontwikkeling werd vergeleken met de groei van het hoofd, buik en dijbeen in de foetale periode en gewicht bij geboorte.

Vanaf kinderwens

Carsten Pietersma, arts prenatale geneeskunde, promovendus en eerste auteur van het genoemde artikel, zegt over de studie: “Een deel van de foetale en neonatale uitkomsten kan worden verklaard door roken tijdens de periconceptionele periode (vanaf de kinderwens tot en met 3 maanden zwangerschap) en als gevolg van de door het roken opgelopen vertraging in de embryonale ontwikkeling.’

De resultaten van deze studie benadrukken het belang van stoppen met roken voorafgaand aan de bevruchting. ‘Inspanningen om vrouwen te helpen met roken te stoppen moeten zich op deze periode richten. Het is sowieso goed om te stoppen met roken, in elk stadium van de zwangerschap. Roken heeft niet alleen invloed op de groei en het geboortegewicht, maar ook op de ontwikkeling van het embryo vanaf de bevruchting en de allereerste stadia van de zwangerschap”, aldus Pietersma.

Voorlichting

Hoe meer sigaretten een vrouw rookte, hoe groter de ontwikkelingsachterstand van het embryo. Dit onderstreept volgens de onderzoekers het belang van volksgezondheidsinitiatieven om voorlichting over en zorg vóór de bevruchting te bevorderen, waaronder effectieve programma’s om toekomstige ouders te helpen met roken te stoppen.

Roken heeft niet alleen invloed op groei en geboortegewicht, maar ook op de ontwikkeling van het embryo vanaf de bevruchting en de allereerste stadia van de zwangerschap