‘Medicijnen vaak net zo veilig als hartoperatie’

NEW YORK – De stress bij veel artsen dat een patiënt met een slagadervernauwing elk moment een infarct zal kunnen krijgen en/of dood neervalt, leidt dikwijls te snel tot het besluit om met spoed te opereren.

Medicijnen bij dergelijke hartproblemen zijn veelal net zo effectief als het operatief inbrengen van stents of het opheffen van de vernauwing met een PTCA- of bypass-procedure. Dat blijkt uit een nieuwe Amerikaanse studie door de American Heart Association (AHA). De conclusie is spectaculair: het snel toedienen van doelgerichte medicamenten is vaak effectiever dan het chirurgisch openen van een patiënt.

Cardiochirurgen kiezen nu nog vaak voor stents, omdat patiënt er zich vrijwel direct daarna beter door voelt. Het verkleint evenwel hun risico op een hartaanval niet. Alleen patiënten die vaak pijn op de borst hebben, reageren beter op de combinatie van chirurgie en geneesmiddelen.

De omvangrijke studie naar nut en noodzaak van hartoperaties, waarbij de gegevens van 5.000 patiënten mensen met vernauwde slagaders tegen het licht werden gehouden, betekent mogelijk een wereldwijde ommekeer in de acute behandeling van patiënten met ,,weliswaar ernstige, maar stabiele hartproblemen”.

Met de uitkomsten van de studie worden enkele van de meest voorkomende praktijken in de hartzorg ter discussie gesteld.

Alleen al in de VS zorgbesparing van honderden miljoenen dollars

Alle vijfduizend patiënten uit de vergelijkende studie kregen medicatie toegediend. Maar bij de helft van deze groep werd de vernauwing ook verholpen met de plaatsing van een stent of de aanleg van een bypass. Voor heel veel hartpatiënten met dergelijke hartklachten (zonder pijn op de borst) is een operatie nu nog de standaardbenadering van het probleem.  De studie door de AHA heeft een slordige 100 miljoen dollar aan gemeenschapsgeld gekost. Maar als in praktijk wordt gebracht wat de onderzoekers thans adviseren, dan zullen vanaf nu aanzienlijk minder hartoperaties worden uitgevoerd. En dat alleen zorgt in de VS voor een zorgbesparing van vele honderden miljoenen dollars.

Cardioloog en onderzoeksleider dr. Judith S. Hochman (Langone Hospitals van de Universiteit van New York) verklaarde dit weekeinde te hopen dat hartspecialisten nu deze drempel durven te nemen. ,,Want we verspillen heel veel geld met al deze in feite zinloze hartoperaties. Er is niet altijd haast geboden om snel in te grijpen, ook al denken wij dokters dat…”

Hochman scheert de situatie van alle hartpatiënten niet over één kam, ze stelde dat operaties soms wel nuttig zijn, bijvoorbeeld als de kransslagaders vernauwd zijn. ,,Een stent kan dan een leven redden.”

Nu worden patiënten met vernauwde bloedvaten vaak standaard gedotterd. In het bloedvat wordt dan een stent, een soort klein buisje geschoven. In ernstige gevallen wordt er een ader verlegd. Volgens het onderzoek daalt het risico op hartaanvallen door deze chirurgische ingrepen niet meer dan bij alleen medicijngebruik. Uit twee eerdere grote studies kwam deze conclusie ook al naar voren. Wel moet de patiënt meer bewegen, stoppen met roken en gezond eten.

Prof. dr. Armand Girbes, hoogleraar intensive care-zorg (Amsterdam UMC) reageert; hij is niet echt onder de indruk van de uitkomsten: ,,De uitkomst van deze studie is precies als verwacht. Bij chronische stabiele angina pectoris (pijn op de borst) is een interventie, een operatie, niet nodig.”