Ex-coronapatiënt Jantine (48): ‘Niets ruikt en smaakt meer als voorheen’

De geur van versgebakken brood en koffie door het huis ruik ik niet meer… Nu merk ik pas wat geur en smaak in je leven betekenen.

UDEN – Jantine uit Uden realiseert zich eigenlijk nu pas hoezeer ze aan bepaalde dagelijkse geuren gehecht was. ,,De geur van versgebakken brood en koffie door het huis, sinaasappels, bloemen, het lekkere luchtje dat ik eens voor mijn verjaardag had gekregen en dat ik sindsdien regelmatig kocht en óp had…”

Sinds ze tegen een coronabesmetting opliep, in september van het afgelopen jaar, zijn gaandeweg die geuren uit de beleving verdwenen van de nu 48-jarige Noord-Brabantse. En ook haar smaak is veranderd. ,,Niets ruikt en smaakt meer, zoals voorheen. Nu merk ik pas wat geur en smaak in je leven betekenen. Daar stond ik eerst niet zo bij stil als ik nu doe. Nu mis ik ze vreselijk, en besef ik dat geuren en smaken je bestaan mede inkleuren.”

Onzeker

Of Jantine ooit weer de nu gemiste geuren en smaken zal kunnen ruiken en proeven is volstrekt onzeker. Hun afwezigheid kan weken tot maanden duren. Mogelijk zelfs langer dan een half jaar, zeggen haar huisarts en specialist.

Duizenden Nederlanders verkeren in min of meer dezelfde omstandigheden als Jantine. Ook zij hebben na een besmetting met het coronavirus SARS-CoV2, of een van de circulerende varianten daarvan, een reuk- en/of smaakstoornis opgelopen.

Volgens Kim van de Facebookgroep ‘Coronapatiënten met langdurige klachten Nederland’ (met ruim 18.400 leden), behoren reuk- en smaakverlies tot de bekendere symptomen van een coronabesmetting – natuurlijk naast de vijf meest genoemde: 1. Vermoeidheid/uitgeput gevoel, 2. Kortademigheid, benauwd, snel buiten adem, 3. Concentratie/geheugenproblemen, 4. Spier en gewrichtspijnen, en 5. Vormen van hoofdpijn.

Benzine

Kim zegt evenwel geen duidelijk beeld te hebben van hoeveel coronapatiënten in de door haar geleide site ook te maken krijgen met verlies van smaak en reuk. ,,Maar uit alle reacties die wij onder ogen kregen en de contacten die wij rechtstreeks hebben met onze leden, blijkt dat het er veel zijn… echt heel veel!”

Reacties in de genoemde Facebookgroep zijn veelzeggend en geven ook aan dat eerst prettige geuren zijn veranderd in hinderlijke, vieze walmen. Zoals blijkt uit deze reactie: ‘Ik ging zojuist tanken, en tot mijn verbazing had benzine dezelfde nare en onbeschrijfelijke (soort chemische) geur als koffie en paprika hebben. Hebben jullie dat ook? De ‘normale’ geur van benzine, zoals ik die ken, was volledig veranderd!’

Of wat te denken van: ‘Ik maak me enorme zorgen. In november Corona gehad en smaak en geur was minder. Nu na een paar maanden weer meer geur en smaak. Maar sinds een paar dagen ruik ik telkens uitlaatgassen. Als ik een andere ruimte betreed is het even weg en ruik ik de normale geur van die ruimte. Maar na een minuut ruik ik weer uitlaatgassen.”

Achter glas

Patiëntenvereniging Reuksmaakstoornis.nl lanceert vandaag op Anosmia Awareness Day haar nieuwste magazine: Achter glas – impact van een virus. Voorzitter Kirsten Jaarsma zegt: ‘Reukzin is toch een beetje de Assepoester onder de zintuigen. Het is onzichtbaar en daarbij is reukverlies pijnloos. Maar de verhalen in ons magazine laten zien wat het met je doet als je neus niet meer werkt. De naam van de magazineserie is dan ook niet toevallig gekozen: Achter glas. Je leeft namelijk een beetje alsof je achter glas zit, zonder geuren om je heen.’ Of zoals een van de geïnterviewden treffend zei: ‘Ik zit eigenlijk nog steeds in quarantaine.’

Sinds een paar dagen ruik ik telkens uitlaatgassen. Als ik een andere ruimte betreed is het even weg en ruik ik de normale geur van die ruimte. Maar na een minuut ruik ik weer uitlaatgassen.

Uit Canadees corona-onderzoek blijkt dat bij de helft van een groep van 580 corona-geïnfecteerden de reuk- en smaakzintuigen vijf maanden na hun diagnose nog altijd niet op orde zijn. De 580 zorgmedewerkers met deze specifieke klachten behoorden tot een grote groep van 813 werknemers uit de zorg die Covid-19 hadden doorgemaakt.

Waarschuwingssysteem

Dagblad Trouw besteedde onlangs aandacht aan deze studie en meldde dat een zesde van hen na bijna een halfjaar nog steeds helemaal niets rook. ,,Op een schaal van 1 tot 10 gaven ze gemiddeld hun reuk een 7, waar dat vóór de ziekte een 9 was geweest. De smaak had minder onder de ziekte te lijden gehad. Een iets kleinere groep (527) had er last van gehad, bij 40 procent van hen was de smaak nog niet helemaal terug en ruim 10 procent proefde nog steeds niets. De gemiddelde smaakwaardering was van een 9 naar een 8 gezakt.”

De oorzaken van reuk- en/of smaakverlies zijn volgens Trouw nog niet helemaal opgehelderd: ,,Maar het lijkt erop dat de geurreceptoren worden beschadigd, dan wel de verbindingen naar de hersenen. Het is ook niet duidelijk of die beschadigingen door het virus zijn aangericht, of door het immuunsysteem. Of herstel altijd mogelijk is, is onzeker. Veel patiënten zijn maanden na hun ziekte nog druk bezig om hun zintuigen te leren om smaken en geuren weer te herkennen.”

Lekkernijen

Door het verliezen van reuk en smaak kunnen mensen ook ernstig ontregeld raken, en soms gedesoriënteerd. Reden genoeg voor GGZ-Nederland eveneens aandacht te besteden aan deze serieuze beperking door corona. ‘Een groot gemis om vertrouwde luchtjes of lekkernijen niet meer te kunnen ruiken en proeven. Of om de geur van je partner of kind bijvoorbeeld niet meer te herkennen. Daarnaast vormt ons reukvermogen een belangrijk waarschuwingssysteem, waardoor er zelfs gevaarlijke situaties kunnen ontstaan als geuren letterlijk aan je neus voorbijgaan. Denk bijvoorbeeld aan het niet kunnen waarnemen van de geur van bedorven voedsel, of van een brand- of gaslucht.’

GGZ-Nederland: Ons reukvermogen is een belangrijk waarschuwingssysteem, waardoor er zelfs gevaarlijke situaties kunnen ontstaan als geuren letterlijk aan je neus voorbijgaan.

Beeld: Elly Johnson/UNSPLASH