Elektriciteit dringt zware clusterhoofdpijn terug

Nieuwe behandeling met neurostimulator maakt patiënten zelfs aanvalsvrij

LEIDEN – Stimulatie van de achterhoofdzenuw kan de ernst van chronische clusterhoofdpijn terugdringen bij patiënten bij wie eerdere medicamenteuze behandelingen niet aansloegen.

Chronische clusterhoofdpijn, ook wel bekend als ‘zelfmoordhoofdpijn’, is een ernstig invaliderende chronische hersenaandoening die ondraaglijke hoofdpijnen veroorzaakt, meestal dagelijks meerdere keren.

Batterij

Leidse onderzoekers zijn nu naar buiten gekomen met een door hen ontwikkelde nieuwe behandeling, waarbij een kleine neurostimulator onder de huid, aan de achterkant van het hoofd vlak bij de achterhoofdzenuw, ingebracht wordt. De zenuwstimulator is verbonden met een batterij die ook onderhuids in de bil of buik geplaatst wordt. Er is vele jaren gewerkt aan de ‘stroombehandeling’/

In een groot onderzoek in verschillende landen werd de werkzaamheid en veiligheid van deze achterhoofdzenuwstimulatie onderzocht bij patiënten bij wie aanvallen van chronische clusterhoofdpijn niet voorkomen konden worden, ondanks verschillende behandelpogingen met medicatie. De Leidse hoofdpijnneuroloog Michel Ferrari legt uit: ,,De achterhoofdzenuw is een makkelijk bereikbare, oppervlakkig gelegen huidzenuw aan de achterkant van het hoofd, die verbonden is met de hersenstam. Dit verklaart waarom stimulatie ervan zelfs aanvallen van clusterhoofdpijn kan voorkomen.”

Aanvalsvrij

De studiegroep van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), geleid door professor Ferrari, beschrijft in het medische tijdschrift The Lancet Neurology de ervaringen bij 130 patiënten die onder wisselende omstandigheden de neurostimulator geplaatst kregen. Nadat het apparaat bij hen was geïmplanteerd, kregen zij willekeurig gedurende zes maanden hoge of lage elektrische stimulatie van de achterhoofdzenuw. Binnen een paar weken namen de frequentie en ernst van de aanvallen drastisch af. ,,Sommige patiënten werden zelfs aanvalsvrij”, zegt Ferrari. Met een individueel geoptimaliseerd stimulatieprotocol hield de verbetering volgens hem jaren aan.

De behandeling werd, naar verluidt, goed verdragen. Meer dan 90 procent van de patiënten was zeer tevreden. Mede-auteur van het artikel in The Lancet, neuroloog Poldi Wilbrink, concludeert: ,,Ik ben 10 jaar geleden als promovendus begonnen met deze studie. Inmiddels ben ik neuroloog en vind ik het fantastisch om zoveel, voorheen wanhopige maar nu sterk verbeterde, patiënten te zien”. Michel Ferrari: ,,Zo’n opmerkelijke verbetering is des te indrukwekkender als je beseft dat dit zeer ernstig aangedane chronisch zieke patiënten waren, die maar niet verbeterden met bestaande behandelingen.”

Na afronding van het onderzoek heeft het Ministerie van VWS  besloten dat achterhoofdzenuwstimulatie voor chronische clusterhoofdpijn door de zorgverzekering zal worden vergoed. ,,Dit is geweldig nieuws voor al die patiënten die al zo lang last hebben van onbehandelbare ondraaglijke clusterhoofdpijnen”, aldus de patiëntenorganisatie Hoofdpijnnet.

Geselecteerde medische centra die de behandeling mogen uitvoeren:

• De diagnose en behandeling van patiënten met chronische clusterhoofdpijn en de uitvoering en controle van achterhoofdzenuwstimulatie vereisen specifieke deskundigheid. Om deze reden is besloten dat slechts enkele, nauw samenwerkende, centra de therapie in Nederland mogen geven: LUMC (dr. Rolf Fronczek), Erasmus MC (prof. dr. Frank Huygen), Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (dr. Wim Mulders/dr. Kurt Erkan), Zuyderland Ziekenhuis (dr. Poldi Wilbrink) en Maastricht UMC (dr. Onno Teernstra).