Doe-het-zelf-mondkapjes zo slecht nog niet

GEEN MONDKAPJES IN DE THUISZORG - Het nieuwste advies van het Outbreak Management Team (OMT) om personeel in de thuiszorg niet tot het dragen van mondkapjes te verplichten, ondervindt een storm van kritiek. Volgens de NOS, die het advies in handen heeft, staat dat mondmaskergebruik voor thuiszorgpersoneel "overwogen kan worden" en "per cliënt" moet worden "beoordeeld". Dit advies roept alleen maar veel verwarring op, vindt Jos de Blok, oprichter van thuiszorgorganisatie Buurtzorg. 'Je moet nu dus bij elke cliënt een afweging maken. Dat is de dagelijkse praktijk niet.' De NOS: 'Terwijl preventieve mondkapjes wél geadviseerd worden voor verpleeghuizen, en het OMT er ook vanuit gaat dat (op basis van een opgestelde risicoafweging) de ouderenpsychiatrie en geriatrische afdelingen binnen de gehandicaptenzorg voor preventief gebruik in aanmerking komen'.

De eendenbek sluit beter af. Ook draagt het fijner omdat het niet direct tegen de neus en mond duwt, maar er nog ruimte binnenin is.

ROTTERDAM – Zelfgemaakte mondkapjes als bescherming tegen het coronavirus kunnen een goed alternatief zijn voor de professionele medische varianten, mits ze aan een aantal voorwaarden voldoen zoals materiaal en vorm. Dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, dezer dagen gepubliceerd in Journal of Hospital Infection.

Een aardig onderzoek, vooral omdat de maandenlange schaarste aan mondkapjes in Nederland, eerder dit jaar tijdens de start van de coronacrisis, een golf aan creativiteit en ondernemerschap tot gevolg had. Overal in het land waren (voornamelijk) vrouwen bezig – thuis, in huiskamers en kelders, maar ook in kleine naaiateliers – om zelf mondkapjes te maken. Van allerlei stoffen en met de meest uiteenlopende dessins en zelfgemaakte prints.

Koffiefilters

Ook werden de kapjes met materiaal gevuld dat mogelijk virusdeeltjes zou kunnen tegenhouden, zoals keukenrol, koffiefilters, heel dunne laagjes spons, geweven katoen en filtermateriaal van ventilatie- en verwarmingssystemen.

De Rotterdamse onderzoekers hebben in hun studie gekeken of mensen zelf mondkapjes kunnen maken die virusdeeltjes voldoende tegenhouden. Ze werkten daarin samen met het Franciscus Gasthuis en de Technische Universiteit Delft. ,,Eis is dat de materialen direct en in ruime hoeveelheden beschikbaar zijn”, zegt onderzoeker Gwen Teesing van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van Erasmus MC. ,,We hebben onder andere gekeken naar naaipatronen en stoffen die al door verschillende overheden werden geadviseerd tijdens de eerste golf, zoals geweven katoen. Maar ook naar koffiefilters en filters die gebruikt worden voor ventilatie- en verwarmingssystemen.”

Tekst leest door onder foto

Foto: Pixabay

Fijnstofdeeltjes

Het beste alternatief voor een medisch mondkapje is een kapje gemaakt van een filter voor ventilatiesystemen. ,,Zo’n kapje, mits goed gemaakt, werkt soms zelfs beter dan sommige maskers die bestempeld zijn als medisch masker. Het filter moet wel aan bepaalde eisen voldoen. Bij filterklasse ePM1 85%, wat aangeeft hoeveel fijnstofdeeltjes die filtreert, benader je de capaciteit van een FFP2-masker dat in de zorg wordt gebruikt.”

Bij deze maskers werkt een vorm van een ‘eendenbek’ weer beter dan alle andere vormen, zoals de vorm van een chirurgisch masker. ,,De eendenbek sluit beter af. Ook draagt het fijner omdat het niet direct tegen de neus en mond duwt, maar er nog ruimte binnenin is.” Een masker van twee lagen katoenenstof met keukenpapier blijkt ook goed te filteren.

Wetenschappers zijn niet eensluidend over de effectiviteit van het dragen van mondmaskers door de bevolking. Zelfs wordt nu opnieuw gesteggeld over het dragen van mondkapjes in de thuiszorg. ,,Toch is wel duidelijk dat het dragen van bepaalde maskers de verspreiding van het virus wel vermindert. We hebben voor ons onderzoek als eis gesteld dat de zelfgemaakte maskers minimaal 35 procent van de aerosolen moeten kunnen filtreren. In dat scenario draagt een besmet persoon het virus over aan minder dan 1 persoon.”

Deeltjeskamer

De test is gedaan in een zogenoemde deeltjeskamer waar deeltjes zo groot als een virusdeeltje worden gezogen. Daarbij werd gemeten hoeveel deeltjes door de stof werden gezogen. Ook is gekeken welke materialen en modellen het beste aansloten op de huid, of de materialen voldoende ademen en of ze gewassen konden worden.