Recordtempo van coronavaccins verklaard: ‘Er zijn géén bochten afgesneden’

Coronavaccins worden ontwikkeld met nieuwe en veel snellere technologie

UTRECHT – De snelheid waarmee vaccins tegen het coronavirus zijn ontwikkeld is het resultaat van ‘heel veel jaren onderzoek en technologische ontwikkelingen’. Dat zegt de Utrechtse kinderarts-epidemioloog Patricia Bruijning van het UMC Utrecht. ,,Daar plukken we nu de vruchten van”, legt zij uit op haar Twitter-account

Bruijning gaat in een verhelderend betoog uitvoerig in op de totstandkoming van de huidige entstoffen, omdat ook zij wordt geconfronteerd met veel vragen van Nederlanders die ernstig twijfelen om straks een prik tegen het coronavirus te halen of dat afwijzen. Veel mensen zeggen geen vertrouwen te hebben in de nieuwe entstoffen, omdat ze in ‘no time’ ontwikkeld zijn, terwijl altijd is beweerd dat het maken van effectieve, veilige vaccinatie een kwestie is van vele jaren.

Broertjes

Ook deze gezondheidswebsite www.MeeroverMedisch.nl kreeg na een peiling, gisteren, opvallend veel negatieve reacties op de totstandkoming van de vaccins binnen.

Patricia Bruijning vertelt in bijna twintig ‘Tweets’ hoe het kon dat er nu geen jaren maar slechts enige maanden nodig waren om vaccins tegen het nu pandemische SARS-CoV2-virus te maken. ‘Er was al veel voorwerk verricht op vaccins tegen het SARS en het MERS coronavirus, broertjes die veel op het huidige virus lijken’, beschrijft Bruijning, die in Utrecht hoofddocent Infectieziekten en epidemiologie is aan de universiteit. ‘Zo wisten wetenschappers vrijwel direct op welk eiwit van het virus ze zich moesten richten. Dat scheelt jaren laboratoriumonderzoek. Ook was al snel bekend hoe het lichaam het virus uitschakelt: met neutraliserende antistoffen. Een vaccin moest dus in ieder geval neutraliserende antistoffen opwekken tegen dat ene eiwit om bescherming te bieden. Daarmee hadden wetenschappers snel de juiste routekaart.’

Kinderarts-epidemioloog Patricia Bruijning – Foto: UMC Utrecht

Genetische code

Er is volgens haar nóg een belangrijke factor waardoor de coronavaccins er nu al bijna zijn: ‘Ze worden ontwikkeld met nieuwe en veel snellere technologie Bij de traditionele manier van vaccins maken wordt eerst virus gekweekt om daarna het virus of delen ervan te verwerken tot vaccin. Met deze nieuwe technologie kunnen met enkel de genetische code van het virus de bestanddelen van het vaccin gemaakt. Die code werd al in januari bekend, waarop wetenschappers direct aan de slag konden. In maart lag er al een eerste vaccin op de plank, klaar voor proeven in mensen.’

In maart lag er al een eerste vaccin op de plank, klaar voor proeven in mensen.

De ontwikkeling van een vaccin gaat in achtereenvolgende stappen, legt Bruijning uit in haar ‘Twitter-college’: ‘Van laboratoriumonderzoek, naar dierproeven, en daarna onderzoek bij mensen. Eerst in kleine groepen vrijwilligers en tenslotte grootschalige ‘trials’. Vooral dat laatste is heel kostbaar. Normaal gesproken investeert een vaccinbedrijf daarom pas in die laatste stap, als zeker is dat alle voorgaande stappen succesvol zijn afgerond. Door steun van overheden en gezondheidsorganisaties verviel een belangrijke financiële barrière. Zo kon het dat, terwijl de eerste proeven in mensen nog moesten starten, de voorbereidingen voor de grootschalige trials wereldwijd al in volle gang waren.’

Miljoenen doses

Door de financiële steun konden bedrijven ook de grootschalige productie van hun vaccin opstarten, terwijl nog niet eens vast stond of het de eindstreep zou halen, Twittert zij. ‘Hierdoor liggen er nu al miljoenen doses vaccin klaar. Vaccins worden pas toegelaten voor gebruik na een uitgebreid beoordelingsproces door onafhankelijke instanties zoals de European Medicines Agency (EMA). Daar gaat soms meer dan een jaar overheen. Nu zijn deze instanties al vanaf het begin betrokken in wat heet een ‘rolling review’. Waar mogelijk werden stukjes van het dossier al beoordeeld terwijl de trials nog liepen.’

Er werden volgens Patricia Bruijning vooraf afspraken gemaakt met de vaccinbedrijven waar het vaccin aan moest voldoen voor toelating. ‘Het sneller en flexibeler doorlopen van dit reviewproces scheelt heel veel tijd. Het vinden van de benodigde tienduizenden geschikte vrijwilligers voor een vaccinonderzoek is doorgaans een tijdrovende klus. Er gaan al snel meerdere jaren overheen. Maar voor studies naar coronavaccins stonden vrijwilligers letterlijk in de rij. De klus kon daarmee in een paar maanden geklaard.’

Recordtempo

Door al deze factoren kon het coronavaccin volgens dr Bruijning in recordtempo worden ontwikkeld, getest en straks goedgekeurd. ‘En dus niet omdat er bochten zijn afgesneden. De veiligheid is op exact dezelfde wijze onderzocht en beoordeeld als voor andere vaccins, met dezelfde hoge eisen. Met minder zou de wereld immers geen genoegen nemen.’

• Lees ook: https://www.meerovermedisch.nl/article/coronavaccin-ik-durf-niet-ben-bang-dat-het-mijn-immuunziekte-verergert/

Het vinden van de benodigde tienduizenden geschikte vrijwilligers voor een vaccinonderzoek is doorgaans een tijdrovende klus. Maar voor studies naar coronavaccins stonden vrijwilligers letterlijk in de rij.