‘Covid-patiënt gebaat bij extra antistolling’

Internist Saskia Middeldorp (Radboudumc): De COVID-pandemie heeft trombose stevig op de kaart gezet.

NIJMEGEN – COVID-patiënten in het ziekenhuis hebben mogelijk baat bij een extra dosis antistolling, tenzij ze al op de intensive care liggen.

Dat is de conclusie van een overzichtsartikel van internisten van het Radboudumc in Nijmegen. Van Jenneke Leentjes en Saskia Middeldorp verschenen onlangs in het gespecialiseerde medische vaktijdschrift The Lancet Haematology hun bevindingen en aanbevelingen.

De eerste onderzoeken wijzen niet alleen op een lagere kans op trombose, maar ook op een minder ernstig verloop van de infectie met het coronavirus.

Stollingsneiging

Ruim een jaar geleden, tijdens de eerste golf van de corona-pandemie, begon op te vallen dat een infectie met het coronavirus zorgt voor een sterk verhoogde stollingsneiging. Het virus tuigt een immuunrespons op, die ook het stollingssysteem van het bloed activeert. Mensen die met COVID-19 in het ziekenhuis belandden, bleken daardoor veel vaker dan verwacht te lijden aan trombose.

De vorming van bloedstolsels in de aders belemmert de afvoer van bloed naar hart en longen. Trombose komt ook voor in de slagaders, waardoor de toevoer van zuurstof naar vitale organen in gevaar komt.

Omdat trombose bij COVID-19-patiënten zo vaak leek voor te komen, startten veel ziekenhuizen hun eigen wetenschappelijk onderzoek naar het risico op trombose. Daarnaast werden veel wetenschappelijke onderzoeken opgezet om de beste dosis antistollingsmedicatie bij COVID te onderzoeken: in juni 2020 stond de teller al op twintig.

Op de kaart

Een telling tot december van dat jaar kwam op 75 gerandomiseerde trials, zegt Saskia Middeldorp, hoofd Afdeling Interne Geneeskunde aan het Radboudumc. Zij komt vaak in het nieuws om te praten over de verhoogde stollingsneiging bij patiënten met COVID-19. ‘De COVID-pandemie heeft trombose stevig op de kaart gezet.’

In die acute situatie was behoefte aan snelle resultaten. ‘Veel onderzoekers zaten op hun eigen eilandjes, maar wilden hun resultaten wel zo snel mogelijk wereldkundig maken. Daarom gooiden ze hun resultaten het publieke domein in.” Peer reviewing, de klassieke methode van toetsen van onderzoeksresultaten door collega’s of vakgenoten, is daarom nog niet altijd voltooid, zelfs niet van grote trials, zegt Middeldorp. Hoog tijd om de stand van zaken te bespreken en die onderzoeken alsnog te onderwerpen aan een kwaliteitscontrole, meende de redactie van The Lancet Haematology: een toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift op het gebied van bloedonderzoek.

Minder snel

Onder leiding van Middeldorps collega Jenneke Leentjes kwam een overzicht tot stand van alle afgeronde gerandomiseerde onderzoeken op het gebied van antistollingsmedicatie bij COVID-patiënten in het ziekenhuis. De conclusie: een therapeutische dosis van antistollingsmedicatie bij patiënten die niet op de intensive care liggen, kan klinische voordelen opleveren. ‘Deze hoge dosis antistolling lijkt de klinische uitkomsten te verbeteren en zelfs een overlevingsvoordeel op te leveren’, zegt Middeldorp. ‘Patiënten moeten dan minder snel naar de intensive care.’

Maar als een patiënt daar eenmaal is beland, heeft extra antistolling geen zin meer. ‘Gebruik dan een normale dosis. Alles wat je meer geeft, verbetert de uitkomst niet. Op de intensive care gaat het niet alleen om trombose, maar of mensen in leven blijven en sneller van de beademing af kunnen. Dat hangt van meer factoren af.’

Lees hier het overzichtsartikel in The Lancet Haematology:

COVID-19-associated coagulopathy and antithrombotic agents—lessons after 1 year – Jenneke Leentjens, Thijs F van Haaps, Pieter F Wessels, Roger E G Schutgens, Saskia Middeldorp. DOI: 10.1016/S2352-3026(21)00105-8.