Commentaar: Nog erg lange weg te gaan voor Nederlandse corona-antistof

COMMENTAAR

Nog lange weg voor Nederlandse corona-antistof

Wetenschappers van het Erasmus Medisch Centrum en de Universiteit Utrecht claimen een menselijke antistof te hebben ontwikkeld die het nu bijna wereldwijd actieve coronavirus (‘SARS-CoV-2’) kan remmen. De onderzoekers zeggen dat dit antilichaam zou kunnen helpen bij zowel de preventie als mogelijk ook de behandeling van deze vorm van coronavirus-infectie.

Als de antistof inderdaad werkt, maar tests op dieren en mensen moeten nog beginnen, dan duurt het nog maanden mogelijk zelfs twee jaar voordat een middel beschikbaar komt dat is gebaseerd op de huidige Nederlandse vinding, die hoe dan ook lof verdient.

Het is dus pril en helemaal aan het begin van een mogelijk hoopvolle ontwikkeling. Wetenschappelijk gezien is het zeker interessant. Maar het moet dus nog worden uitgetest op dieren en op mensen. Het is zelfs nog niet eens gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift, hoewel een eerste artikel is aangeboden aan het internationale vaktijdschrift Nature.

Signaal

Toch… het misschien wel belangrijkste signaal van deze vinding voor nú is, dat onderzoekers ‘bóvenop het virus zitten’ en de werking ervan langzaam maar zeker beginnen te ontrafelen. Hun inspanningen geven hoop aan de bevolking dat er iets gebeurt, dat er mogelijk een uitweg is om – op termijn – aan de gevolgen van dit virus te kunnen ontkomen. Met zekerheid is te zeggen dat de ontdekking van nu geen enkel effect zal hebben op de aanzwellende corona-crisis in de wereld.  Ook al is de Utrechts-Rotterdamse vondst nu al behangen met superlatieven als ‘spectaculair’, ‘wereldprimeur’ en uniek’; het zal allemaal nog moeten blijken of het eindresultaat deze vroege euforie waard is.

Terecht wil onderzoeksleider en laatste van de tien auteurs van de nu klaarliggende publicatie, dr. Ir. Berend-Jan Bosch (universitair hoofddocent infectieziekten, immunologie en virologie) van de Universiteit Utrecht, geen valse verwachtingen wekken. ,,Het is een eerste veelbelovende stap”, zegt hij in een eerste reactie aan de online-redactie van zijn eigen universiteit, ,,maar het is nog veel te vroeg om te speculeren over de eventuele werkzaamheid bij mensen. Het onderzoek ligt ter beoordeling bij een vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift. Verder commentaar kan gegeven worden, zodra het artikel is geaccepteerd.”

Tafels

Voor alle duidelijkheid: de twee universiteiten werken samen met het biotechbedrijf, Harbour BioMed, dat direct is voortgekomen uit het Erasmus MC. Het bedrijf heeft inmiddels vestigingen in VS (Boston), China (Shanhai) en Nederland, Rotterdam dus). Het ontwikkelt in hoofdzaak antilichamen om tumoren te genezen. Een van de mensen daarachter is Spinoza-prijswinnaar en oud-hoogleraar Celbiologie, Frank Grosveld.

In het vanmorgen verschenen Erasmus Magazine zegt Grosveld enthousiast te zijn over het nu bereikte, maar: ,,Voor springen op tafels ben ik te oud.” Zo’n 15 jaar geleden startte de celbioloog een, wat hij noemt, hobbyproject om te kijken of het mogelijk was om menselijke antilichamen (eiwitten aangemaakt als reactie op antigenen zoals virussen) te maken in muizen. Dat lukte, hetgeen uiteindelijk leidde tot de  oprichting van het Erasmus-bedrijfje, dat toen nog  Harbour Antibodies BV heette.

Diagnostische test

En hoe nu verder? Grosveld: ,,We proberen nu een farmaceutisch bedrijf aan boord te krijgen – dat ziet er overigens goed uit – die het antilichaam op grote schaal kan produceren als medicijn. Voordat het de markt op kan, moet het antilichaam, of de antistof, door een uitgebreide ontwikkelingsfase en op toxicologische eigenschappen worden getest. Dat proces begint nu. Ook willen we het antilichaam, behalve als medicijn, gebruiken om een diagnostische test op te zetten: eentje die iedereen gewoon thuis kan doen, zodat mensen makkelijk weten of ze een infectie hebben of niet.”

Ofwel, er is nog een lange adem nodig voordat de Rotterdamse en Utrechtse onderzoekers om hun vinding kunnen verzilveren. Zij zijn overigens niet de enigen die zich op de ontrafeling van het bedreigende virus hebben gestort. Tientallen onderzoeksgroepen wereldwijd zijn daarmee bezig. Uiteindelijk zullen zij van elkaar leren en elkaar op ideeën en nieuwe inzichten brengen. Zo gaat dat altijd… En ook nu kost dat tijd. Veel tijd.

BRON (eerste online-bevindingen): https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.03.11.987958v1

Hoofdonderzoeker Berend-Jan Bosch (Utrecht): Het is een eerste veelbelovende stap, maar het is nog veel te vroeg om te speculeren over de eventuele werkzaamheid bij mensen.