Borstkanker bij MAN is toch andere ziekte

Ineens was Herman één van de 85 tot 120 mannen per jaar in Nederland bij wie borstkanker wordt vastgesteld. Daar staan jaarlijks zo’n 17.000 vrouwen met dezelfde diagnose tegenover.

UTRECHT – ,,Bij vrouwen zonder klachten wordt borstkanker nogal eens in een beginstadium gevonden bij het bevolkingsonderzoek”, zegt de Utrechtse onderzoeker patholoog Marijn Scheijde-Vermeulen van het Prinses Máxima Medisch Centrum voor kinderoncologie in een online-publicatie van het UMC Utrecht. ,,Dat gebeurt helaas niet bij mannen.”

Mannen, stelt zij vast, gaan vaak laat naar de dokter wanneer ze een knobbel of een pijnloze zwelling in de borst voelen of last hebben van tepelvloed of een zweer. Gevolg: bij diagnose is de borsttumor van de man vaak groter en de ziekte uitgebreider dan bij vrouwen. Marijn Scheijde promoveerde op 7 april op haar onderzoek naar borstkanker bij mannen. Daarin ontdekte zij dat  het zogenoemde MTDH-gen mogelijk een rol speelt bij het ontstaan van mannelijke borstkanker.

• Herman van Trouwzeer – ’Ach, waarschijnlijk een verstopt talgkliertje.’ Hij zal niet snel vergeten hoe de vervanger van zijn huisdokter het bobbeltje in zijn borst, dat er vrij plotseling was, achteloos terzijde schoof als ’iets onschuldigs’. ,,Maar die ’houding voelde toch niet echt goed”, zegt Herman. ,,De zwelling bleef. Vier weken later ben ik alsnog naar mijn eigen huisarts gestapt. Die handelde wél adequaat en verwees mij naar een streekziekenhuis.” Vijf dagen na het uiteindelijke weefselonderzoek aldaar bleek het, zoals voorvoeld, foute boel. Van Trouwzeer had met zekerheid borstkanker. Een onthutsende correctie van eerdere medische nonchalance. ,,Ik denk weleens”, zegt hij, ,,Stel dat ik mij had neergelegd bij de woorden van die waarnemend  huisarts…?!”

Klierbuisjes

Van de mannen bij wie in Nederland in 2018 borstkanker werd geconstateerd, had 95 procent (119 mannen) invasieve borstkanker. De tumor zit dan al in het omliggend steunweefsel (stroma) van de borst. Dat jaar was slechts bij vijf procent (twaalf mannen) sprake van een voorstadium van borstkanker ofwel DCIS (ductal carcinoma in situ). Bij DCIS zit de kanker alleen in de klierbuisjes  van de borst, afgesloten met een membraan.

De kanker kan daarom niet naar lymfe- of bloedvaten, en blijft op zijn plaats: in situ. Deze mannen worden vrijwel altijd geopereerd. De chirurg hoeft daarbij dan maar een beperkte hoeveelheid weefsel te verwijderen. Overigens ontwikkelen niet alle mannen met DCIS ook invasieve borstkanker: in principe blijft de kanker dan ‘op zijn plek’. Is er invasieve kanker vastgesteld, dan kan die na verloop van tijd, ook na een operatie, terugkeren – al dan niet met uitzaaiingen. Scheijde: ,,De behandeling van borstkanker bij mannen is vergelijkbaar met die van vrouwen. Bij DCIS wordt geopereerd, bij invasieve borstkanker is bijvoorbeeld een combinatie mogelijk van opereren en hormoon- en/of chemotherapie.

Patholoog Marijn Scheijde-Vermeulen: Borstkanker bij mannen is niet één-op-één te vergelijken met borstkanker bij vrouwen.

In grote lijnen is borstkanker bij mannen en vrouwen vergelijkbaar, maar de ziekte is toch niet hetzelfde, benadrukt Marijn Scheijde. Om te beginnen, zo blijkt nu, is de gemiddelde leeftijd waarop deze diagnose bij mannen wordt gesteld 67 jaar, terwijl die bij vrouwen 62 jaar is. Het was al bekend dat er bij mannen ook verschillende risicofactoren zijn voor het ontwikkelen van borstkanker. Zo heeft  15-20 procent van hen één of meerdere familieleden met borstkanker of eierstokkanker. ,,Een belangrijkste genetische risicofactor is een mutatie in het DNA van het borstkanker-gen BRCA2-gen. Mutaties in het BRCA1-gen spelen ook een rol, maar minder groot dan bij vrouwen.”

• Herman, 66 jaar – ,,Je komt als man op een ’roze poli’, helemaal ingericht en afgestemd op vrouwen. Je wordt wérkelijk als ’mevrouw Van Trouwzeer’ uit de wachtkamer gehaald. ’Oh, excuses, u bent een mán…!’ Enerzijds begrijpelijk, want meer dan 99 procent van de mammapoli-patiënten is vrouw. Anderzijds voelt het niet alsof men met alle aandacht volledig bij jou is. Een man met borstkanker, ja ’t zal wel! Beetje dát gevoel.”

Klinefelter

Ook hebben mannen met het Klinefelter-syndroom, die in plaats van alleen een X- en een Y-chromosoom nog een extra X-chromosoom hebben, een twintig tot vijftig keer hoger risico op borstkanker dan mannen zonder die chromosomale aandoening. Dit Klinefelter syndroom is een aangeboren afwijking waarbij onvoldoende mannelijk hormoon (testosteron) aangemaakt wordt. Oorzakenvan de  hiervan lijken een overmatige groei van de borstklieren en de medicijnen die mannen met Klinefelter krijgen. Andere risicofactoren voor borstkanker bij mannen zijn verminderde testosteronwaarden, obesitas (hetgeen de hormoonhuishouding verandert) en levercirrose (verlittekening van het leverweefsel, waardoor de oestrogeenproductie toeneemt).

Tumorgradering is belangrijk, omdat de uitkomsten gevolgen hebben voor behandeling van de patiënt en inschatting van de overleving

Marijn Scheijde bestudeerde hoe DCIS en invasieve borstkanker bij mannen ontstaat. Ze onderzocht borstkankerweefsel van twintig mannen met DCIS en 48 met invasieve kanker, van wie ook weefsel beschikbaar was van een operatie. Daarnaast beoordeelde ze met buitenlandse onderzoeksgroepen zo’n 1500 weefsels van invasieve borstkanker bij mannen, afkomstig uit landen die samenwerken in de Europese Organisatie voor Onderzoek en Behandeling van Kanker (EORTC). Daarbij keken ze naar de gradering van de tumor: een schatting van de agressiviteit ervan aan de hand van kenmerken als buisvorming, de vorm van de celkernen en de hoeveelheid celdelingen (ook wel de MAI: mitose-activiteit-index). Elke tumoreigenschap krijgt een score van een, twee of drie punten. Hoe slechter de buisvorming, hoe grover en onregelmatiger de celkernen en hoe meer celdelingen per 2 mm², hoe hoger de score en hoe slechter de prognose. ,,Tumorgradering is belangrijk, omdat de uitkomsten gevolgen hebben voor de behandeling van de patiënt en de inschatting van de overleving”, vertelt de Utrechtse patholoog.

• Wim, 88 jaar – ‘Het is niet zo dat ik rondloop en zeg ik heb in een ziekenhuis gelegen. Een hoop van mijn kennissen weten helemaal niet dat ik geopereerd ben voor borstkanker.” Borstkanker! Hè wat? Kan dat dan? Dat kan toch niet borstkanker bij een man! Borstkanker is een vrouwenziekte, daar praat je als man niet over. Over prostaatkanker praten mannen wel graag, maar dat is ook een typische mannenziekte.” Bron: www.mannenmetborstkanker.nl

Prognose

Op het punt van de celdelingen, waarbij meer dan acht celdelingen per mm² als ongunstig geldt, is de betekenis voor de prognose voor vrouwen én mannen hetzelfde. Maar dat gaat niet op voor de andere twee tumoreigenschappen, namelijk buisvorming en de vorm van celkernen. ,,Kijk je naar dit onderzoek, dan is het huidige graderingssysteem voor borstkanker dus niet helemaal geschikt voor borstkanker bij mannen. Mogelijk zijn aanpassingen nodig voor deze groep. Dat is een punt van aandacht”, vertelt ze. ,,Nu moet het huidige graderingsysteem zeker niet meteen overboord. Er zijn namelijk ook factoren die wij niet hebben onderzocht, zoals de behandeling die de patiënt kreeg, de grootte van de tumor en of er uitzaaiingen waren. Er is dus meer onderzoek nodig.”

Uit de studie bleek ook dat meer witte bloedcellen (lymfocyten) in de tumor een betere prognose betekent voor mannen met borstkanker. ,,Het verschil tussen zeer weinig lymfocyten en juist veel kan leiden tot een verschil in de overleving van ruim zes jaar.” Daarnaast keek dokter Scheijde in het tumorweefsel van mannen naar elastose: grote netwerken van elastische vezels in met name oestrogeenreceptor-positieve borstkanker. ,,Bij vrouwen is dit een bekend verschijnsel, maar bij mannen zie je het heel weinig. Is er sprake van elastose, dan is de tumor bij vrouwen vrijwel altijd oestrogeenreceptor-positief”, vertelt ze. ,,Dat kan gunstig zijn voor de reactie op hormoontherapie.”

Bron: https://www.umcutrecht.nl/nieuws/borstkanker-bij-man-is-anders-dan-bij-vrouw

Foto: Pixabay