Banger voor coronavirus dan voor borstkanker

Borstkankerspecialisten vrezen dat honderden, mogelijk enige duizenden vrouwen de komende tijd hun uitslag veel later dan nodig zullen vernemen.

BILTHOVEN – ,,De coronacrisis maakt een diepe, diepe angst in mensen los. Omdat het virus onheilspellend is en een besmettelijkheid heeft die indrukwekkend is…” Zó verklaart Marjolein de Jong, voormalig chirurg en bestuurder van het in de behandeling van borstkanker gespecialiseerde Alexander Monro Ziekenhuis in Bilthoven, de plotseling scherpe teruggang van het aantal borstkankerdiagnoses in Nederland.

Eerder deze week meldde het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) dat het aantal borstkankerdiagnoses, als gevolg van de coronauitbraak, in maart met ongeveer 25 procent is afgenomen. Deze voorlopige cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie komen concreet neer op tachtig diagnoses minder per week – van rond 420 patiënten naar circa 340 patiënten per week. De daling blijkt uit de landelijke pathologiedatabase PALGA. Hoe lang de coronaepidemie nog gaat duren, kan niemand voorzien. Nederlandse borstkankerspecialisten vrezen evenwel dat honderden, mogelijk enige duizenden vrouwen daardoor in de komende periode uiteindelijk een uitslag krijgen die door de verloren tijd slechter voor hen uitpakt en hun behandelmogelijkheden beperkt.

Bron: IKNL

Afspraken verschuiven

Vrouwen met borstklachten gaan nu duidelijk minder snel naar de huisarts of worden minder vlot doorverwezen naar een specialist, signaleert het Alexander Monro Ziekenhuis. Bovendien durven velen het niet aan om zich naar hun ziekenhuis te begeven, vanwege de begrijpelijke huivering daar besmet te raken. Ze verschuiven dan ook hun afspraken. Ook hebben ziekenhuizen ingeplande gesprekken met of onderzoek bij patiënten uitgesteld vanwege de plotselinge extra drukte door de coronazorg. De teruggang in diagnoses begon in de laatste week van februari (week- 9). ,,Het lijkt inderdaad alsof vrouwen nu banger zijn voor het coronavirus dan voor borstkanker”, beaamt Marjolein de Jong. ,,Dat komt omdat dit virus potentieel levensbedreigend is. En, zo vragen vrouwen met borstkankerproblemen zich af: als ik besmet zou raken, kom ik daar dan wel goed doorheen?”

Stel niet uit!

De Jong vervolgt: ,,Naast deze diagnosedaling door corona, verwachten we nog het effect van het tijdelijk staken, vanaf 16 maart, ook vanwege het virus, van het landelijke bevolkingsonderzoek. Dat leidt allemaal niet tot afstel, wel tot uitstel en daarmee de kans op een latere ontdekking. De gevolgen hiervan kunnen aanzienlijk zijn. De effecten zullen misschien pas over vijf tot tien jaar van nu duidelijk worden. Het kan leiden tot een extra sterfte door borstkanker, die onnodig is.” Het Alexander Monro Ziekenhuis (AMZ) benadrukt dan ook dat het van het grootste belang is ‘om bij een borstklacht of twijfel naar de huisarts te gaan’: ,,Stel dit niet uit!”

Bevolkingsonderzoek

De daling in diagnoses die nu wordt gezien betreft, aldus het Integraal Kankercentrum Nederland, álle leeftijdsgroepen en niet alleen de vrouwen tussen  50 en 75 jaar: de leeftijdsgroep die wordt uitgenodigd voor deelname aan het bevolkingsonderzoek. IKNL: ,,Daarbij zien we een daling van 28 procent in patiënten met een voorstadium van borstkanker (DCIS, ductaal carcinoom in situ, ofwel een tumor die kan niet doorgroeien in omliggend weefsel, niet uitzaaien) en een daling van 20 procent in patiënten met een invasieve tumor. Het is te verwachten dat we de komende weken een verdere daling in het aantal borstkankerdiagnoses zien bij vrouwen in de leeftijdsgroep 50 tot 75 jaar en in de DCIS door het tijdelijk stopzetten van het bevolkingsonderzoek.”

‘Noodlijdend’

Volgens Marjolein de Jong had ‘haar’ ziekenhuis het in de afgelopen weken juist wat drukker dan normaal. ,,Wij kregen patiënten uit andere door corona ‘noodlijdende’ ziekenhuizen doorgestuurd, omdat zij daar veel ruimte moesten vrij maken voor de toevloed van coronapatiënten. Ons profiel is wat anders dan in andere ziekenhuizen: wij hebben bijvoorbeeld geen intensive care-afdeling. Daardoor kunnen wij die zorg niet bieden. Waar nodig zullen wij hulp blíjven bieden aan collega-ziekenhuizen, om patiënten de noodzakelijke borstkankerzorg te kunnen blijven geven. Het is mooi om te zien hoe wij hierin samen met andere ziekenhuizen optrekken.”

Inmiddels zegt De Jong ook te merken dat zich wat minder patiënten melden met een gezondheidsklacht. Toch is er geen enkele reden om ziekenhuizen te mijden en noodzakelijk onderzoek op de lange baan te schuiven. ,,Alle ziekenhuizen”, zo stelt de AMZ-bestuurder met nadruk, ,,hebben te kennen gegeven dat zij ervoor zullen zorgen dat patiënten zich veilig kunnen voelen bij een bezoek aan het ziekenhuis. Dat geldt voor álle groepen patiënten. Ook mensen met andere gezondheidsproblemen, zoals hartproblemen, andere vormen van kanker, en neurologische problemen kunnen zich veilig voelen in het ziekenhuis.”

Marjolein de Jong: Alle ziekenhuizen zullen er voor zorgen dat patiënten zich veilig kunnen voelen.

Over borstkanker De zorg voor borstkankerpatiënten heeft de afgelopen jaren vooruitgang geboekt. Toch blijft verbetering van de zorg noodzakelijk. Borstkanker is al jaren de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Elk jaar wordt in Nederland bij ruim 17.000 vrouwen borstkanker (inclusief voorloperstadium) geconstateerd. Dat betekent dat ongeveer 1 op de 7 vrouwen borstkanker ontwikkelt. 20-25% van de nieuwe patiënten is jonger dan 50 jaar. Jaarlijks sterven er nog altijd 3.200 vrouwen aan borstkanker; dat zijn er 9 per dag.

Vroege herkenning is cruciaal, hoe eerder borstkanker wordt ontdekt, hoe groter de overlevingskansen. Iedere twee jaar krijgen vrouwen tussen de 50 en 75 jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Voldoende kennis over veranderingen in de borst, zelfonderzoek (vooral kijken naar je borsten) en het bevolkingsonderzoek zijn gericht op het zo vroeg mogelijk herkennen van borstkanker.