‘Bij elke staaroperatie ontstaat een berg afval van eenmalig gebruikt materiaal’

Hygiëneregels dwingen tot bedenkelijke verspilling van ‘weggooiproducten’.

ALMERE – Oogarts Sjoerd Elferink van het Flevoziekenhuis in Almere stoort zich al tijden aan het eenmalige gebruik van massa’s operatiematerialen in de ziekenhuizen. Hij is daartegen in actie gekomen.

‘Na gebruik meteen weggooien. Het is een al jaren ingesleten ‘gewoonte’ die zich in veel medische centra in Nederland voordoet en waarop steeds meer kritiek komt vanuit de milieubeweging. Zij keert zich ‘vooral tegen het ongebreidelde gebruik van plastic. Dokter Sjoerd Elferink wijst bovendien op de verspilling en de kapitaalvernietiging.

Gemiddeld 15 keer per dag voert de Almeerse oogarts een staaroperatie uit, helpt de patiënt daarmee weer helder te kunnen zien, maar veroorzaakt met die ene ingreep meteen een berg kort gebruikt ‘afval’.

Verkwisting

Die verkwisting in de oogheelkunde, het gevolg van hygiëneregels, zint Elferink en zijn collega’s allerminst. Het betreft niet alleen weggooi-jassen voor de staarpatiënt (om de kans op infecties tegen te gaan), maar ook chirurgische mesjes. “Om één lensje bij een patiënt met staar te kunnen inbrengen, maak ik met een speciaal mesje, dat in Japan is vervaardigd, aan één kant van de oogbal een klein sneetje. Daarna gooi ik het mesje meteen weg.” Ook flesjes met antibioticum die aan de patiënt worden toegediend worden meteen gedumpt. “En dat terwijl de inhoud eigenlijk voldoende is voor 50 patiënten.”

Tekst leest verder onder foto

Oogarts Elferink toont het antibioticumflesje (met resterende inhoud) dat na gebruik bij één patiënt al wordt weggegooid. Foto: Flevoziekenhuis

In de zorg zijn ziekenhuizen steeds meer operatiemateriaal gaan weggooien, omdat zij menen dat het veiliger is uit het oogpunt van infectieoverdracht. Dat is nooit onderzocht, maar wél zo bedacht. Eén staaroperatie zorgt voor 100 liter afval, ofwel twee ruime pedaalemmerzakken vol. Sjoerd Elferink zegt in een publicatie van het Flevoziekenhuis: “Bij ons is dat nu een stuk minder omdat we verschillende soorten plastic en papier scheiden.” Samen met het Green Team OK in het Flevoziekenhuis is daarin dus al veel bereikt. Het Almeerse ziekenhuis is inmiddels gestopt met het verstrekken van de operatiejassen. Langzaamaan groeit in meer centra het besef dat dit zó niet kan doorgaan.

Borstkanker

Ook elders wordt actie gevoerd tegen nodeloos operatieafval. De Groningse kunstenaar Maria Koijck, bij wie enige jaren geleden borstkanker werd vastgesteld, kon eveneens haar ogen niet geloven toen ze kort na haar operatie besefte hoeveel plastic er alleen al gebruikt was bij haar borstamputatie. “Een ongelooflijke berg plastic, zes vuilniszakken vol plastic… denk je eens in: en dat per patiënt’. De verspilling van ziekenhuismateriaal werd het hoofdthema in haar werk van de afgelopen jaren. Ook deze gezondheidswebsite Meer over Medisch besteedde al eerder aandacht aan haar. Zie deze link: https://www.meerovermedisch.nl/article/maria-koijck-keerzijde-van-mijn-borstreconstructie-bergen-weggooiplastic/

Toen Maria na de ruim tien uur durende herstelingreep – waarbij een borst werd gereconstrueerd met haar eigen buikvet – uit de anesthesie (narcose) ontwaakte, stonden vuilniszakken vol ‘disposables’ op haar te wachten. Daar had ze om gevraagd, om al dat weggooimateriaal te mogen gebruiken. Zakken gevuld met plastic handschoenen, operatiejassen-, schorten- en mutsen, katheterslangen, onderleggers, klemmetjes, schaartjes, bakjes – eigenlijk teveel om op te noemen. Dat had de cosmetisch chirurg, die de ingreep uitvoerde, haar al voorspeld. ,,Ik wist echt niet wat ik zag’, zegt Maria Koijck die volledig hersteld is en een nieuwe borst heeft gekregen.

Koijck was jaren eerder zelf verpleegkundige in het Martini Ziekenhuis in Groningen. Het was in een tijd dat zij en haar collega’s nogmaals hun handen wasten wanneer een extra handeling bij de patiënt moest worden uitgevoerd. “Maar nu…?”, zegt Maria, “Op elk willekeurig moment wordt een schoon paar steriele handschoenen aangetrokken.”

Zes vuilniszakken vol plastic ziekenhuisafval stonden naast haar bed toen Maria Koijck ontwaakte uit haar borstoperatie.

De Groningse kunstenaar Maria Koijck tussen ziekenhuisafval dat ze heeft uitgespreid om er een kunstwerk van te maken. Zie hieronder:Maria Koijck in het kunstwerk, gemaakt van het materiaal dat gebruikt werd voor haar borstoperatie.