Avocado en banaan helpen tegen te zoute voeding

Nederlandse studie met 25.000 deelnemers duurde ruim 19 jaar

AMSTERDAM – Kaliumrijke voeding, zoals avocado’s en bananen, kan de negatieve effecten van regelmatig te veel zout in de maaltijd enigszins corrigeren. Dit blijkt uit uitvoerig Nederlands onderzoek door het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam,  gepubliceerd in het cardiologietijdschrift European Heart Journal.

Uit de studie, die zo’n 19 jaar duurde, blijkt dat kaliumrijke diëten – in het bijzonder bij vrouwen met een al dan niet zelfgekozen hoge zoutinname – de bloeddruk verlaagt. De verklaring is uiteindelijk eenvoudig: kalium zorgt er voor dat de nieren meer zout uitscheiden, dit verlaagt de bloeddruk bij hoge zoutinname. Bij mannen heeft het eten van een extra banaan of een avocado minder effect op het zoutgehalte.

Gezondheidsadviezen

“Een hoge consumptie van keukenzout wordt in verband gebracht met een verhoogde bloeddruk en een gestegen risico op hartaanvallen en beroerten”, zegt nefroloog-internist prof. Dr. Liffert Vogt van Amsterdam UMC. “Gezondheidsadviezen zijn dan ook gericht op het beperken van de zoutinname. Maar dit is niet haalbaar zolang voeding vaak bewerkte producten bevat waarin veel zout zit.”

Aan de studie deden bijna 25.000 deelnemers mee (ruim 11.200 mannen en 13.600 vrouwen). De gemiddelde leeftijd was 59 jaar voor mannen en 58 jaar voor vrouwen.

Bij vrouwen was bij toename van kaliumconsumptie (in grammen per dag) een daling van de bloeddruk te zien, maar de relatie tussen kalium en bloeddruk was uitsluitend zichtbaar bij vrouwen die veel zout aten. Daarbij resulteerde elke gram dagelijkse inname van kalium voor een verlaging van de bovendruk van 2,4 mmHg (millimeter kwik). Bij mannen werd er een kleiner verband tussen kalium en bloeddruk aangetoond.

Keukenzout

Professor Vogt: “De resultaten tonen aan dat kalium helpt de hart en bloedvaten gezond te houden, maar dat vrouwen hier meer baat bij hebben dan mannen. Weliswaar in mindere mate, is er bij mannen ook een beschermend effect gezien, maar hierbij was geen relatie met de bloeddruk en ook niet met de keukenzoutconsumptie. Dat suggereert dat kalium bij mannen op een andere manier het hart beschermt. Dit verdient nader vervolgonderzoek. Voor nu geven onze bevindingen aan dat een gezond-hartdieet verder gaat dan alleen het beperken van keukenzout, ook het verhogen van het kaliumgehalte draagt bij aan de gezondheid. Voedingsmiddelenbedrijven kunnen helpen door standaard in hun producten op natrium gebaseerd zout te ruilen voor kalium. Belangrijker nog: we moeten allemaal prioriteit geven aan vers, onbewerkt voedsel, omdat dit zoutarm, maar kaliumrijk is.”

In totaal hadden mensen met het hoogste kaliumgehalte in de urine een 13 procent lager risico op hart- en vaatziekten.  Wanneer mannen en vrouwen afzonderlijk werden geanalyseerd, waren de risicoreducties respectievelijk 7 procent en 11 procent. Na een follow-up van ongeveer 19,5 jaar bleken 13.596 (55%) van de deelnemers opgenomen te zijn geweest in het ziekenhuis of te zijn overleden aan de gevolgen van hart- en vaatziekten.

Urine

Het onderzoek werd uitgevoerd door promovendus Rosa Wouda, cardioloog Matthijs Boekholdt en nefroloog Liffert Vogt, allen werkzaam bij Amsterdam UMC. De deelnemers vulden een vragenlijst in over leefgewoonten, de bloeddruk werd gemeten en er werd een urinemonster verzameld. Natrium (keukenzout is natriumchloride) en kalium in de urine werden gemeten om de dagelijkse inname in te schatten.

* In zijn inaugurele rede begin dit jaar riep de kersverse hoogleraar Klinische nierziekten en nierfysiologie Liffert Vogt op gezonde voeding met minder keukenzout goedkoper te maken. Dat is juist nu belangrijk omdat door de oplopende inflatie, gezonde voeding relatief het duurst geworden is. Vergroten van de zichtbaarheid van gezonde snacks en gezonde afhaalmaaltijden in publieke ruimten, zoals in winkelstraten en stations, is hoognodig. Ook de levensmiddelenindustrie dient zich in te spannen om de richtlijn Goede Voeding van 2015 te realiseren. Daarnaast roept hij wetenschappers op om de kwaliteit van het onderzoek naar gezonde voeding, zoals het minderen van het keukenzoutgebruik, sterk te verbeteren. Te vaak wordt matig uitgevoerd onderzoek naar keukenzout als argument gebruikt om de hoeveelheid keukenzout in levensmiddelen niet aan te passen.

Beeld: Pixabay