Apothekers: ‘Ernstige zorgen om aanhoudende medicijntekorten’

KNMP: Nederland staat vaak achteraan de rij bij de tijdige levering van medicijnen. Ons land is door de lage prijzen voor fabrikanten en het beperkte inwoneraantal geen aantrekkelijk afzetgebied.

DEN HAAG – De medicijnvoorraden in de Nederlandse apotheken zijn na drie achtereenvolgende jaren nog altijd niet op peil. Apothekers zeggen zich bijna dagelijks “ernstig zorgen” te maken over de geneesmiddelentekorten die zich bij zo’n duizend medicijnen kriskras door de leveringen van producenten voordoen.

“Hoewel sprake is van een afname van de tekorten ten opzichte van een jaar eerder, 2020, ervaren wij de lichte verbetering nog niet aan de balie. De vlag gaat nog lang niet uit”, stelt voorzitter Aris Prins van de apothekersorganisatie KNMP. “Patiënten, apothekers en andere zorgverleners ondervinden hier enorme last van.”

Tekortenoverzicht

De problemen tekenen zich opnieuw duidelijk af in de jaarcijfers van KNMP Farmanco over 2021; dat is het sinds 18 jaar continu bijgehouden tekortenoverzicht dat ook aangeeft hoe lang een medicijn er al niet is, hoe lang het naar verwachting nog duurt voordat het weer leverbaar is, en of het er ooit nog wel komt.

Uit gegevens van de ‘Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie’ blijkt dat 58 procent van de tekorten over 2021 binnen 2,5 maand was opgelost. Vaak door inspanningen van de apotheek zelf. Voorzitter Prins: “Het ene tekort is het andere niet. Vorig jaar ontstond wereldwijd een tekort aan Visudyne. Zonder behandeling neemt het gezichtsvermogen van de patiënt blijvend af. Het is een kleine groep mensen die dit treft, maar het is bijzonder ernstig.”

Oogmedicijn

Visudyne wordt gebruikt bij de behandeling van aandoeningen van het netvlies, in het bijzonder de macula of de gele vlek, waarbij het gezichtsvermogen wordt aangetast. Het tekort aan Visudyne was  kritisch, omdat er voor deze ziekten geen alternatieven zijn en zonder behandeling het gezichtsvermogen van patiënten afneemt. Het tekort kwam door productieproblemen bij de fabrikant in Amerika, de enige ter wereld die dit geneesmiddel maakt.

Vanaf 1 juli zijn fabrikanten en groothandels samen verantwoordelijk voor het aanleggen van een ijzeren medicijnvoorraad van 2,5 maand

De KNMP zegt te hopen dat in dit nieuwe jaar het aantal tekorten structureel afneemt, als vanaf 1 juli fabrikanten en groothandels samen verantwoordelijk zijn voor het aanleggen van een ijzeren voorraad van 2,5 maand. Die voorraadverplichting gaat gelden voor alle geneesmiddelen die op recept verkregen kunnen worden, zo schreef demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis eind vorig jaar in een brief aan de Tweede Kamer.

Thyrax

Apothekers lossen in de praktijk 99 procent van de tekorten op, door medicatie met dezelfde werkzame stof van een ander merk aan te bieden, een therapeutisch alternatief te bedenken, te importeren of zelf te bereiden. Prins: “Wij staan voor goede farmaceutische zorg. Als de voorschrijver een werkzame stof aanwijst, kan de apotheker daar als medicatiespecialist heel goed de juiste middelen bij vinden.”

Voor gebruikers van bepaalde medicijnen die tijdelijk, soms zelfs ruim een jaar niet leverbaar zijn, kan een noodzakelijke omschakeling op een vervangend middel soms ernstige problemen geven. Velen herinneren zich van enige jaren terug (2016-2017) de problemen rond het schildklierhormoon Thyrax dat lange tijd, ruim anderhalf jaar, niet kon worden geleverd. De producent was bezig met de ombouw van zijn fabriek vanwege het opzetten van een andere productielijn. Iedereen werd daarvan aanvankelijk onwetend gelaten. Patiënten waren lange tijd verstoken van het medicijn waaraan zij gewend waren en waarop zij waren ’ingesteld’.

Vaak achteraan

“Goed ingestelde patiënten laten wisselen van medicatie om niet-medische redenen heeft veel negatieve gevolgen: het leidt tot meer bijwerkingen, minder vertrouwen in het medicijn, minder medicatietrouw, minder controle over de aandoening en een lagere kwaliteit van leven”, reageerde de patiëntenvereniging destijds.  Geneesmiddelentekorten ontstaan volgens KNMP door problemen met productie, distributie en kwaliteit. Ook zijn economische redenen aan de orde. Zodra de productie na een tekort weer op gang komt, staat Nederland vaak achteraan de rij. Ons land is door de lage prijzen voor fabrikanten en het beperkte inwoneraantal geen aantrekkelijk afzetgebied.

Zie de actuele leveringsproblemen van (misschien wel uw) medicijnen: https://farmanco.knmp.nl/?utm_medium=email