Meer over Medisch | Alzheimer straks zichtbaar in druppel bloed

UPDATE - De jaarlijkse griepprik blijkt niet alleen tegen het influenzavirus te beschermen, maar ook de kans op de ziekte van Alzheimer te kunnen verlagen. Dat meldden onderzoekers van de Universiteit van Texas, tijdens de Alzheimer’s Association International Conference in Chicago. Zij bestudeerden de Alzheimer-risico's onder een groep van zo'n 9.000 zestigplussers, die ze in twee groepen opdeelden. De ene groep kreeg de beschermende injectie tegen influenza, de andere kreeg die prik niet, maar had daar ook zelf voor gekozen. In de gevaccineerde groep bleek het statistisch risico om deze vorm van dementie te ontwikkelen 17 procent lager. Onder deelnemers die in de afgelopen jaren meermalen de griepprik hadden gehaald, was de Alzheimerkans nog eens 13 procent lager. De beperking van infecties en ontstekingen (door de griepprik) zou het Alzheimerrisico terugdringen. Dat wordt nog nader onderzocht.

Neuroloog professor Philip Scheltens (Amsterdam UMC): Als deze ontwikkeling mij vijf jaar geleden was geschetst, had ik gezegd: totale onzin!

CHICAGO – Het duurt nog een paar jaar, sommige deskundigen zeggen twee tot drie jaar, andere spreken voorzichtiger van vijf jaar… Maar dán is er – waarschijnlijk – een nieuwe methode om de ziekte van Alzheimer bij patiënten te kunnen vaststellen. Met slechts een paar druppeltjes bloed van de patiënt kan, naar verluid met een zekerheid van 89 tot 98 procent, worden bepaald of er sprake is van Alzheimer.

De bloedtest zou zelfs Alzheimer’s disease kunnen voorspellen bij mensen die nog geen enkel symptoom van de ziekte hebben.

,,De langverwachte bloedtest voor de ziekte van Alzheimer is binnen handbereik!”, klonk het triomfantelijk uit de mond van wetenschappers tijdens de tweejaarlijkse Alzheimer’s Association International Conference in Chicago. Vandaag is de laatste dag van deze massabijeenkomst met duizenden onderzoekers en dementiebehandelaars, ook uit Nederland.

20 jaar vooruit

De krant The New York Times maakte dinsdagavond (19:00 uur, Nederlandse tijd) het nieuws wereldkundig. Direct betrokken onderzoekers meldden dat de bloedtest het mogelijk maakt om al zo’n 20 jaar vóórdat geheugen- en denkproblemen merkbaar worden alarm te slaan. Hun bevindingen zijn inmiddels gepubliceerd in het medisch-wetenschappelijke vaktijdschrift JAMA (Journal of the America Medical Association) en gepresenteerd tijdens de AAIC-conferentie.

De ziekte van Alzheimer is veruit de meest voorkomende vorm van dementie. Zo’n 70 procent van alle mensen met dementie heeft Alzheimer. Dementie is een ziektebeeld waarbij de geestelijke vermogens ernstig zijn afgenomen. In het medische jargon staat dementie te boek als een ‘ernstige neurocognitieve stoornis’. Als gevolg hiervan kan iemand dagelijkse handelingen, die voorheen moeiteloos werden gedaan, minder goed of niet meer uitvoeren. Het gaat dan om handelingen als zich aankleden, het bereiden van voedsel, correcte inname van medicatie, of het betalen van rekeningen. De ziekte is nog niet te genezen. Bron: Alzheimer Nederland

Biomarkers

Met de nieuwe testmethode zou het mogelijk zijn om het gehalte van het zogenoemde ’tau’-eiwit in het bloed te kunnen bepalen, en om daarmee het ontwikkelingsstadium van de ziekte vast te stellen. Eiwitten (ook wel biomarkers genoemd) zoals Tau en ook ‘amyloid’ worden al lang bestudeerd om tests en therapieën voor verschillende vormen van dementie te ontwikkelen. Die eiwitten hopen zich op in de hersenen en zijn zeer kenmerkend voor onder meer Alzheimer. Nog altijd wordt de ziekte opgespoord via de gebruikelijke (MRI of PET)-scan of een bepaling van het hersenvocht (liquor) via een zogeheten lumbale punctie, met een naald onder in de rug. Eén druppeltje bloed zou alles aanzienlijk kunnen vergemakkelijken en bovendien veel patiëntvriendelijker zijn.

Tekst leest door onder foto

Professor Philip Scheltens. Foto Amsterdam UMC/VUmc: ‘Ongelooflijk bijzonder’.

Bijzonder

De Nederlandse neuroloog prof. dr. Philip Scheltens, hoogleraar neurologie en directeur van het Alzheimercentrum Amsterdam, zei gisteravond tijdens het tv-programma Op1. ,,Het is ongelooflijk bijzonder dat je een hersenziekte met een bloeddruppel vast kan stellen. Als deze ontwikkeling mij vijf jaar geleden was geschetst, had ik gezegd: totale onzin.”

In de Belgische krant Het Laatste Nieuws zegt Clive Ballard, professor Ouderdomsziekten aan de University of Exter Medical School, dat het nu van belang is om de bloedtest ook in de klinische praktijk te bevestigen. ,,Er zal veel werk nodig zijn om de test in verschillende laboratoria te standaardiseren. Het zou dus nog minstens vijf jaar kunnen duren voor een nauwkeurige bloedtest in de ziekenhuizen aanwezig is.”

Dementie is een verzamelnaam voor een combinatie van symptomen en een verzamelnaam voor ruim 50 ziekten. Volgens de laatste cijfers zijn er in Nederland rond de 260.00 mensen met een vorm van dementie. 70 procent van hen heeft de ziekte van Alzheimer. 16 procent heeft dementie door slecht werkende bloedvaten. Bij 6 procent van de gevallen treedt Lewy-body-dementie of dementie bij de ziekte van Parkinson op.

Hier de publicatie van het onderzoek in de JAMA: https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2768841?guestAccessKey=42d098cb-7eca-4a1c-9d7b-9951b104b003&utm_source=For_The_Media&utm_medium=referral&utm_campaign=ftm_links&utm_content=tfl&utm_term=072820