Alvleesklier eruit, eigen insulinecellen terug!

Stéphanie Juliana-Harmsen (28) onderging bijzondere operatie in LUMC

LEIDEN – In het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) is afgelopen week een patiënt getransplanteerd met insuline-producerende cellen van de eigen alvleesklier. Zo’n ‘autologe’ transplantatie (met eigen weefsel) voorkomt dat met het verlies van de alvleesklier moeilijk behandelbare diabetes ontstaat. De ingreep is goed verlopen, stelt het ziekenhuis.

De alvleesklier van de 28-jarige jonge moeder Stéphanie Juliana-Harmsen uit Zoetermeer moest worden verwijderd nadat zij al ruim zeven jaar worstelde met een voortgaande chronische alvleesklierontsteking met erg veel pijn. In de alvleesklier zitten echter ook de cellen die insuline afgeven aan het bloed, de zogenoemde bètacellen in de eilandjes van Langerhans. Verwijdering van de alvleesklier betekent dus ook verwijdering van deze belangrijke cellen en verlies van insulineproductie. Dit leidt tot vaak moeilijk behandelbare diabetes. Stéphanie Juliana is in Leiden onder behandeling, omdat het LUMC gespecialiseerd is in zowel alvleesklierverwijdering als in eilandjestransplantatie.

Stéphanie Juliana-Harmsen vijf weken voordat zij haar 15 uur durende operatie onderging. Beeld: YOUTUBE

Op onderstaande YouTube-video vertelt Stéphanie uitvoerig over haar leven, haar gezinsleven, de bevalling van haar eerste kind, de lijdensweg van haar ziekte, en de uiteindelijke operatie die haar een nieuw bestaan moet geven.

Poortader

Om te voorkomen dat diabetes ontstaat na verwijdering van de alvleesklier, zijn insulineproducerende cellen ‘terug-getransplanteerd’ bij de patiënt zelf. Deze procedure kan alleen worden uitgevoerd in een specialistisch centrum. Na verwijdering van de alvleesklier wordt deze naar een speciaal laboratorium in het LUMC gebracht waar de eilandjes van Langerhans eruit worden gehaald. De eilandjes worden daarna meteen teruggebracht in het lichaam van de patiënt. Dat gebeurt met een infuus in de poortader, waardoor de cellen terechtkomen in de lever.

Suikerwaarden

De ingreep is goed verlopen en de getransplanteerde cellen functioneren, maar het uiteindelijke effect is pas over een of twee maanden duidelijk. ,,Het effect op de suikerwaarden is afhankelijk van hoeveel eilandjes kunnen worden teruggegeven”, vertelt hoogleraar Diabetologie Eelco de Koning. ,,De ontsteking aan de alvleesklier veroorzaakt vaak al schade aan de insuline-producerende bètacellen. Maar hoe meer functionerende cellen kunnen worden teruggegeven, hoe gemakkelijker het lichaam de suikerwaarden kan reguleren. En soms kan diabetes waarvoor insuline nodig is zelfs worden voorkomen.”

Chronisch

Het universiteitsziekenhuis van Leiden kent een lange geschiedenis van transplantatiegeneeskunde, maar deze ingreep was toch bijzonder. ,,Transplantatie van eilandjes van Langerhans voeren we al uit sinds 2007″, zeggen de chirurgen Volkert Huurman en Bert Bonsing. ,,Tot recent deden we dit echter alleen met eilandjes uit donoralvleesklieren bij mensen met voornamelijk type 1 diabetes. Dit is de zevende keer dat een autotransplantatie van eilandjes van Langerhans in Nederland is uitgevoerd, waarvan zes keer in Leiden. We gaan dit in het LUMC vaker doen bij mensen met een moeilijk behandelbare chronische ontsteking van de alvleesklier.”